In memoriam Hans Blokdijk
Hans ken ik sinds eind jaren zestig, toen in de financieel-economische commissie van D66 Amsterdam. Politiek zijn onze wegen nadien gescheiden (Hans werd conservatief), maar overigens bleef Hans dezelfde: gedegen onafhankelijke geest, altijd werkend op basis van argumenten.
Later kwam ik Hans weer tegen op de UvA als wetenschappelijk medewerker accountantsopleiding, later hoogleraar. Hij beoordeelde mijn doctoraalscriptie over steekproeven. Ook daar scheidden onze wegen: Hans bleef zich inzetten voor statistical auditing, maar zelf had ik de fiducie verloren dat de doorsnee-accountant gevoel voor statistiek is bij te brengen. Parafraserend: accountant en statistiek op één kussen, daar slaapt de duivel tussen.
Wat trok ons onderling aan? Ik denk de vrije onafhankelijke geest, altijd werken op basis van argumenten, nimmer meehuilen met de wolven in het bos. Hans ging voor zijn standpunt, maar bleef bereid te luisteren naar argumenten van anderen en nam die op. Gedachtenwisseling in de meest letterlijke betekenis. We noemden ons Limperg-overleg, een benaming die te pretentieus lijkt, maar die we vooral als opdracht zagen: een rechte rug in samenhang met de hoogste intellectuele normen.
Oud-directeur Gert Smit van het NIVRA duidde Hans (en ook Brenda Westra) aan als 'relatieve outsiders'; een aanduiding die we zagen als geuzennaam waar we trots op konden zijn. Hans had toen al succesvol succesvol verzet achter de rug tegen de eerste poging tot fusie van NIVRA en NOVAA.
Een mening hebben is één; er de (financiële) gevolgen voor dragen is twee. Toen Hans zich niet kon vinden in de cultuuromslag na de fusie KKC/PMM, trok hij de consequenties; zijn onafhankelijkheid was hem meer waard dan het winstdeel KPMG en hij vestigde zich zelfstandig.
Er zijn vele acties van Hans te noemen, zoals de poging om de bibliotheek van het NIVRA te behouden, maar een tweetal wil ik noemen.
De eerste betreft zijn poging om zich te verzetten tegen de (door de grote kantoren opgelegde) voorstellen om de beroepsregels uit te kleden tot het IFAC-minimum. Hans kwam met een alternatief om in Nederland verankerde waarden te behouden en, toen dat niet behandeld werd, met amendementen. Vergeefs, een kleine meerderheid steunde de voorstellen (de huidige VGC), zonder op de inhoud van de amendementen in te gaan. Ik herinner me nog dat Hans na afloop achter een glas bier zat en het enige wat hij over het ontbreken aan argumentatie kon uitbrengen was: De bierkaai heeft gewonnen.
Is deze actie welbekend, de tweede minder, wellicht beduidend minder. Het betreft de lopende herziening van COS 4410 voor samenstelopdrachten. In vroeger jaren zag Hans de publieke functie van de accountant louter in de controlefunctie. De samenstelfunctie was iets wat privaatrechtelijk geregeld zou moeten worden, waar ik als mkb-accountant grote moeite mee had. In het Limperg-overleg hebben we daar veel en uitgebreid over gediscussieerd. We wisten Hans te overtuigen dat een samenstelopdracht weliswaar geen zekerheid toevoegt, maar wel vertrouwen en die speelt een grote rol in het economisch verkeer. Aldus dient de samenstelopdracht wel degelijk een publiek belang. Op deze wijze kwamen we tot een commentaar op het eerste ontwerp, een commentaar waar we trots op zijn. Het is te hopen dat de NBA Hans' geestelijk erfgoed respecteert door gepaste aandacht op dit commentaar, maar wel op basis van argumenten!
Van de doden niets dan goeds, hoor je vaak, en dat wordt vaak in de praktijk gebracht op gênante wijze. Was van Hans niets negatiefs te zeggen? Ja, zijn leefwijze, vooral zijn rookgewoontes. Hans, je hebt ons zo van extra jaren beroofd dat we van jouw onafhankelijke geest profijt hadden kunnen trekken!