NBA 30 juli 2013

Fiscale advisering in combinatie met controles in het mkb

Vorige week stelde Ruud Vergoossen dat de voorgestelde nieuwe onafhankelijkheidsregels onnodig beperkingen opleggen aan advisering aan het mkb.

Hij richt zijn pijlen daarbij met name op fiscale advisering. In deze column wordt kort ingegaan op de achtergronden van de grenzen aan fiscale advisering zoals die door de Verordening inzake de onafhankelijkheid van accountants bij assurance opdrachten (ViO) worden gesteld.

Het klopt dat op het gebied van fiscale advisering de regels afwijken van de huidige onafhankelijkheidsvoorschriften (NVO). Internationaal is namelijk al eerder geconstateerd dat het geven van fiscaal advies aan klanten kan leiden tot bedreigingen als gevolg van belangenbehartiging en zelftoetsing. Deze risico's werden niet onderkend in de NVO. Het lijkt echter moeilijk vol te houden dat er geen bedreiging is wanneer een accountant eerst een fiscaaladvies geeft en vervolgens de gevolgen controleert in de jaarrekening.

De NBA sluit hierbij dan ook aan bij de Code of Ethics (CoE) van de International Ethics Standards Board for Accountants (IESBA) en stelt hier grenzen aan. Over het algemeen is dat beperkt tot het nemen van een maatregel om het risico te beperken, denk hierbij bijvoorbeeld aan het consulteren van een fiscalist die niet bij het advies betrokken was. Er is alleen sprake van een verbod in het geval dat het gaat om advies met materiële invloed en de accountant twijfelt aan de toelaatbaarheid van de verwerkingswijze in de jaarrekening. De NBA veronderstelt dat veel accountants een dergelijk advies toch al niet zouden willen geven.

Overigens is het de vraag of deze nieuwe Nederlandse regels de praktijk in Nederland sterk zullen beïnvloeden. Ongeveer tweederde van de controles in het mkb wordt uitgevoerd door de internationale netwerken. Deze zijn vrijwel allemaal lid van het aan IFAC gelieerde forum of firms, die hebben toegezegd zich te richten op de consistente toepassing van accountantsregels van hoge kwaliteit en bij te dragen aan de wereldwijde bevordering daarvan. Deze netwerken hebben de plicht op zich genomen om de CoE na te leven en zij zullen deze regels dus al vrijwillig toepassen.

Veel van de grenzen in de ViO zijn overgenomen van IESBA. Dit blijkt ook uit het overzicht dat de NBA eerder vorige week publiceerde. Maar ook als de NBA zelf grenzen stelt, wil dat niet zeggen dat het in de NVO vrijheid blijheid was. Een voorbeeld hiervan is de verplichting om ook in het mkb bij financiële afhankelijkheid van een klant (twee jaar meer dan 15 procent van de omzet) een opdrachtgerichte kwaliteitsbeoordeling te laten uitvoeren door een accountant die niet aan de accountantspraktijk verbonden is.  In de NVO stond dit risico op een bedreiging ook al benoemd. Alleen moest de accountant dit toen zelf beoordelen. Voor een aantal mkb-accountants tijdens de rondetafelsessies was dit een no-brainer. Natuurlijk moest je actie ondernemen als je een dergelijke klant had.

De toelichting op de grenzen die gesteld zijn met fiscaal advies maken hopelijk ook een einde aan een ander misverstand. In de ViO wordt zeker niet voorgesteld om de verplichte scheiding tussen controle en advies ook voor te schrijven voor het mkb. De verplichte scheiding tussen controle en advies is opgenomen in hoofdstuk drie en geldt alleen voor opdrachten tot het uitvoeren van een wettelijke controle bij een oob. Hoofdstuk 4 van de ViO regelt de samenloop van controle en advies bij andere assurance opdrachten. En ook daar is er nog onderscheid tussen de dienstverlening aan mkb-ondernemingen en aan oob's (andere assurance opdrachten controle worden uitgevoerd).

De ViO schiet zijn doel niet voorbij, maar wordt door zijn duidelijkheid hopelijk doeltreffender en leidt ook niet tot zware administratieve lasten.