Opinie 24 juni 2013

SBR Direct en de 'behulpzame' accountant

Afgelopen week lanceerden drie grootbanken een portaal waarmee ondernemers hun kredietrapportages in SBR kunnen aanleveren.

Dat kunnen ondernemers zelf doen, maar zij kunnen ook aan hun intermediair vragen hen behulpzaam te zijn. Deze intermediair kan een boekhouder of administratiekantoor zijn, maar ook een accountant of een fiscalist.

Een nieuw stukje techniek dus. Moeten we ons daar zorgen over maken?

Het venijn zit hem in dat 'behulpzaam zijn'. De tekst komt van de website van SBR Direct. Het heeft iets kleinerends, zo van: 'uw intermediair kan voor u op de knop drukken, als u dat prettig vindt. Of anders doet u dat zelf. Een kind kan de was doen'.

Ik moet mij sterk vergissen als niet de accountant, die 'behulpzaam' is geweest en daarvoor een volledige samenstelopdracht in rekening wil brengen, een probleem krijgt over zijn declaratie. Het gaat inderdaad alleen maar om een stukje techniek, maar het maakt zichtbaar wat iedereen al zag aankomen: de klassieke samenstellingsopdracht wordt, althans in de ogen van de klant, overgenomen door de techniek. Of dat ook werkelijk zo is, is een andere kwestie.

Dat maakt eens te meer noodzakelijk dat accountants de aard van hun betrokkenheid bepalen in overleg met alle belanghebbenden. Zoals bekend moet onder de huidige NV COS 4410 een accountant die zijn betrokkenheid bij het opstellen van een financieel overzicht aan derden kenbaar maakt, een samenstellingsverklaring bijvoegen.
Hij moet een dossier vormen dat bij een toetsing overeind blijft, dat wil zeggen conform Leidraad 14. Wil hij aan zijn werkzaamheden het karakter van assurance geven, dan zijn daar twee smaken voor, te weten beoordelen en controleren. Met bijpassend dossier.

Het moge duidelijk zijn dat wij als beroep met deze regelgeving niet meer uit de voeten kunnen. Want als we 'behulpzaam zijn' per definitie gelijkstellen aan (tenminste) een volledige samenstellingsopdracht, dan prijzen we onszelf uit de markt en zal de ondernemer een andere intermediair uitkiezen.

Het beschikbaar komen van deze nieuwe techniek geeft aan dat het dringend wordt om knopen door te hakken: geef de accountant de vrijheid om het product aan te bieden dat de markt vraagt, of hij zal gedwongen zijn zich uit te schrijven bij de NBA en verder door het leven te gaan als 'behulpzaam intermediair'.

De vaagheid van de gewenste mate van betrokkenheid van de accountant vereist flexibiliteit, in de regelgeving maar ook in ieder kantoor. Want stel dat we onszelf zouden verlossen van de al te knellende regelgeving: dan nog moet ieder kantoor uitvinden wat de opdrachtgever en belanghebbenden qua assurance-niveau willen. Dat zal van geval tot geval verschillen.

Naast een opgave voor de regelgever, om flexibiliteit in te bouwen en zodoende de markt de kans te geven passende antwoorden te vinden, is er dus de opgave voor kantoren om om te gaan met een veel gevarieerder niveau van assurance in de opdrachten.

Om dat effectief en efficiënt te kunnen doen, is een aanpassing in het stelsel van kwaliteitsbeheersing nodig. Thans beschikken de meeste kantoren over handboeken en eventueel ondersteunende software voor controleren, beoordelen en samenstellen.

Die driedeling dient te worden vervangen door één stelsel waarin per opdracht de mate van assurance kan worden ingesteld naar gelang de wens van de opdrachtgever en andere belanghebbenden. Het wordt tijd dat we daar werk van gaan maken.