Accountant = adviseur?
'De waarheid zit in de klant', kopte de SRA onlangs tijdens de Kleine kantorendag 2013. De stelling komt uit een onderzoek dat de SRA heeft verricht onder bijna 1.100 mkb-ondernemers. Een mooie respons met een aantal interessante uitkomsten.
Onder kop 'naar een klantgerichte organisatie' werd een aantal sheets getoond met stellingen die aan de mkb-ondernemers zijn voorgelegd. Opvallend is dat in de stellingen wordt gevraagd naar de rol van de adviseur van de ondernemer en niet naar de rol van de accountant. Gaan de onderzoekers er gemakshalve vanuit dat de accountant voor de ondernemers hetzelfde is als de adviseur?
Natuurlijk is de accountant hetzelfde als de adviseur, hoor ik u zeggen. En ook uit de vele uitingen van accountantskantoren blijkt dat ze zichzelf sterk profileren als de adviseur van bedrijven en ondernemers.
Maar de feitelijke vraag is of dit wel zo kan zijn in de context van de huidige regelgeving. In de huidige Verordening Gedragscode en in de voorliggende VGBA is nog duidelijk opgenomen dat het onderscheidende kenmerk van het accountantsberoep is de verantwoordelijkheid te handelen in het algemeen belang. In de nu nog geldende VGC komt daar achteraan: niet beperkt tot het behartigen van het belang van een individuele cliënt of werkgever.
Daarnaast hebben we nog de fundamentele beginselen en ook de NV Onafhankelijkheid op het moment dat de accountant een assurance-opdracht uitvoert.
Voor de accountant betekent dit dat hij bij de daadwerkelijke uitvoering van zijn werkzaamheden altijd verschillende belangen moet afwegen. En het weerbarstige van de dagelijkse praktijk is dat nooit alle belangen gelijk liggen.
Wanneer een accountantskantoor zich dan heel sterk profileert als klantgericht, of wanneer het beroep op die manier wordt gepropageerd is dat een recept voor moeilijkheden.
Immers, wat doe je als accountant wanneer het vastgoed te hoog is gewaardeerd en afwaardering de continuïteit van de financiering en daarmee onderneming in gevaar brengt? Of wanneer een suppletie BTW moet worden gedaan, maar de ondernemer/onderneming op dit moment geen liquiditeit heeft om deze ook daadwerkelijk te voldoen? Of je controleert een onderneming met een financieringsarrangement dat aan bepaalde ratio's is gekoppeld en het blijkt deze op balansdatum niet worden gehaald, maar door slim te salderen en presenteren lukt het om er binnen te blijven?
Het zijn zomaar drie praktijkvoorbeelden waarbij je als klantgerichte accountant in een lastige belangenafweging terechtkomt.
Met de training professioneel-kritische instelling (PKI) in de rugtas weten we allemaal hoe hier in theorie te handelen. Maar de praktijk? Ik heb mensen gesproken die zich om dit soort redenen lieten uitschrijven als accountant; ze hoefden dan in eigen optiek alleen maar naar het klantbelang te kijken.
Hoewel ik deze argumentatie totaal niet deel, brengt het me wel bij de vraag: hoe sterk moet je je als kantoor als klantgericht profileren?
De uitdaging zit er in om je klant te laten zien dat het ook in zijn belang kan zijn als je als accountant iets doet of nalaat wat op korte termijn nadelig lijkt. De waarheid is dat dit behoorlijk lastig is.