Turks fruit
Op verzoek van de FEE, de Europese accountantskoepel, heb ik afgelopen week drie dagen in Ankara doorgebracht. De Turkse beroepsorganisatie Türmob heeft zich aangemeld voor het FEE-lidmaatschap en mij was gevraagd om samen met een Portugese collega een aanbeveling te formuleren.
Een forse aanslag op mijn agenda, maar als gerespecteerde lidorganisatie moet je toch ook je bijdrage leveren aan de internationale gemeenschap.
Terugkijkend was het zeer de moeite waard om een keer gedetailleerd in de keuken van een andere beroepsorganisatie te kunnen kijken. Gedurende die drie dagen hebben we stapels documenten doorgeploegd en vele tientallen mensen gesproken. Alle functies van het beroep passeerden daarbij de revue: regelgeving, educatie, toetsingen, tuchtrecht, bestuurlijke inrichting, stakeholders etc. De verschillen waren opmerkelijk en de overeenkomsten ook.
Eerst de verschillen. Turkije heeft zes keer zoveel inwoners als Nederland en met 125.000 leden en 725 medewerkers is ook de beroepsorganisatie zes keer zo groot. Die schaalvoordelen betalen zich uit in een lagere contributie, van gemiddeld 350 euro.
Een ander opvallend verschil is de intensieve betrokkenheid van het beroep bij de belastingaangifte. Zoals in meer Europese landen het geval is, loopt de aangifte van bedrijven verplicht via de accountant. Daarmee maakt de belastingdienst optimaal gebruik van de positie van de accountant, die daar natuurlijk ook baat bij heeft. Anderzijds kan hij zich weinig fouten permitteren, want de kwaliteit van de aangiften wordt intensief elektronisch gemonitord.
De hoogst gekwalificeerde accountant is de beëdigd accountant, die de tax audits voor grote bedrijven doet. Pas na 15 jaar bewezen ervaring en een zwaar examen kom je voor deze kwalificatie in aanmerking.
Voorts zie je dat de Turkse beroepsorganisatie aanzienlijk meer accent legt op beroepsontwikkeling en educatie dan op regelgeving, toetsing en handhaving. Dat kan komen door het geringe aantal claims, volgens de Turken door hun cultuur ingegeven, en de groeiende economie. De aansluiting met de Europese Unie zal hen echter dwingen tot meer aandacht voor regulering en handhaving.
Dan de overeenkomsten. Die zijn er meer dan je zou denken. Het beroep is beschermd en Türmob heeft een soort pbo-status; de wet vertoont veel gelijkenissen met de Nederlandse. Toezicht op de wettelijke controle en de licenties ervoor zijn in handen gelegd van een nieuwe externe toezichthouder. De Turken werken hard om te voldoen aan de eisen van de Europese Unie.
Ondanks het verlies van zeggenschap over de wettelijke controle hoeft Türmob niet bang te zijn overbodig te worden, de accountantstitel is zeer gerespecteerd. De eisen zijn hoog, slechts één op de zes kandidaten (minimaal bachelor) slaagt voor het toegangsexamen tot de praktijkopleiding.
Daarnaast heeft het beroep een sleutelpositie in de omvangrijke Turkse mkb-sector. Uiteraard draagt de sterk ontwikkelde belastingpraktijk daaraan bij, maar wat ook helpt is het feit dat zo'n 15.000 bedrijfsadministraties met behulp van een Türmob-applicatie via de accountant lopen.
Qua technologie zitten ze ook anderszins minimaal op Nederlands niveau; online educatie en online toetsingen zijn routine. Hun professionaliteit bleek ook uit hun voorbereiding op ons bezoek. Alles was tot in de puntjes voorbereid, zelfs de hotelrekening bleek al betaald. Dat laatste hebben we maar teruggedraaid, een doosje Turks fruit leek ons als blijk van waardering ruim voldoende.
Wat kunnen wij van de Turkse organisatie leren? Schaalvoordelen spelen ook bij ons, getuige ook de contributiereductie als gevolg van de fusie. Maar wellicht kunnen we deze nog meer benutten door het opzoeken van meer nationale en internationale samenwerkingen.
Ook de wijze waarop ze hun kwalificaties hebben verbreed, bijvoorbeeld op het gebied van belastingen, is interessant voor ons. Daarentegen heb ik de indruk dat de NBA verder is als het gaat om de implementatie en naleving van regelgeving en de organisatie van het maatschappelijke debat.
Over een Turks lidmaatschap van de FEE kan ik nog niets zeggen, we zijn nog bezig met het op een rij zetten van de plussen en minnen. Eind maart 2013 presenteren we onze bevindingen aan de General Assembly van de FEE.