NBA 13 maart 2013

Een walvis is een zoogdier…

...maar niet ieder zoogdier is een walvis. Elke certificerende accountant is een accountant. Maar moet elke accountant ook certificeringsbevoegd zijn? Die vraag speelt een belangrijke rol in het actuele onderwijsdebat. Tegelijk is het een gevoelige vraag.

Een deel van de NBA-leden heeft in het verleden lang gestreden om de certificeringsbevoegdheid te verwerven. Maar ons beroep verandert. Differentiatie en specialisatie worden steeds belangrijker. De relevantie van de accountant wordt in hoge mate bepaald door de kwaliteit van de opleiding en de aansluiting tussen onderwijs en praktijk.

Een fors deel van onze leden (RA en AA) is werkzaam als accountant in business. Ze geven geen controleverklaringen af. Voor veel openbaar accountants in het mkb is dat niet anders. Waarom hen dan een stageverplichting in de controlepraktijk opleggen?

Alleen al praktisch gezien bezorgt dat deze accountants tijdens de opleiding een probleem, want in veel gevallen kan hun werkgever ze geen stageplek bieden. Dat probleem doet zich nu al voor bij zo'n veertig tot vijftig procent van de AA-accountants in opleiding. Gelukkig kennen we de simulatieopdrachten, waarbij simulaties van jaarrekeningcontroles worden uitgevoerd op basis van gegevens van bestaande ondernemingen.

De Adviescommissie Herziening Eindtermen heeft assurance-vaardigheden in haar rapport van december 2012 een centrale plek gegeven, in twee varianten: audit en mkb-advies voor de AA-opleiding en audit inclusief oob-bevoegdheid voor de RA-opleiding.

In beide varianten blijft de wettelijke controle een hoofdonderdeel van de opleiding. Tegelijk vraagt commissievoorzitter Roger Dassen zich af of het verstandig is om twee verschillende opleidingen en twee titels te blijven hanteren voor één beroep.

In een aantal andere landen wordt specifieke controledeskundigheid in de titel zichtbaar gemaakt, zoals bijvoorbeeld bij ACCA (UK). Moeten we in Nederland uiteindelijk komen tot een vergelijkbare situatie? Uitgaan van één opleidingstitel voor alle nieuw opgeleide accountants, met aansluitend de mogelijkheid van het verwerven van certificeringsbevoegdheid door het volgen van een specifiek daarop gerichte praktijkstage?

En zou het niet zinvol zijn om ook op andere terreinen de mogelijkheid van certificering te onderzoeken? Naast wettelijke controle zijn er immers meer maatschappelijk relevante expertisegebieden waar de accountant zich kan onderscheiden.

Het zijn slechts losse gedachten van ondergetekende. Op de agenda van het NBA-bestuur staat als één van de projecten voor dit jaar het presenteren van een visie op een marktgericht onderwijsmodel.

Daarbij is het goed om fundamenteel te denken en ons niet te laten muilkorven door bestaande wetten en historie. Waarom niet alles in één keer goed doen en komen tot een opleidingsmodel dat toekomstbestendig is en past bij een relevant beroep?

Blauwe vinvis met mens op schaal.