NBA 20 december 2013

EMIR en de bakker op de hoek

Wie denkt er bij een OTC-derivatenpositie (dat zijn derivaten die niet via een beurs worden verhandeld) nu aan de bakker op de hoek?

Dit is bijvoorbeeld het geval als die ondernemer voor zijn pand een hypotheek met variabele rente heeft afgesloten en een renteswap waarbij die variabele rente is omgezet naar een vaste rente.

Een ondernemer met een dergelijke renteswap krijgt nu ook te maken met de nieuwe European Market Infrastructure Regulation (EMIR). Dat hoeft geen groot probleem te zijn, maar het is goed als de accountant daar toch even aandacht aan besteedt. Daarbij maakt het in eerste aanleg niet zoveel uit of u de jaarrekening controleert, beoordeelt of samenstelt.

De aanleiding voor EMIR is de financiële crisis in 2008. Toen bleek dat concentratie van derivatenposities tot problemen en financiële verliezen leidden. Als reactie daarop willen de G20 de financiële risico's en de handel in OTC-derivaten transparanter te maken. Daarnaast wil de G20 dat de afhandeling bij ondernemers die veel OTC-derivaten hebben, plaatsvindt via een centrale tegenpartij.

Voor de bakker op de hoek zal dit laatste niet zo snel spelen. Want de grens voor niet-gehedgede derivaten ligt afhankelijk van de klasse op één of drie miljard euro, bovendien zijn er clearing vrijstellingen voor hedging posities. De verplichtingen voor de bakker op de hoek hebben dan ook met name betrekking op de melding van de transacties. Vaak zal de tegenpartij (de bank) hiervoor zorgen, maar de verantwoordelijkheid ligt bij de bakker. Mocht de transactie niet goed zijn gemeld, dan kan dit volgens de regelgeving uiteindelijk tot hoge boetes leiden. Een dergelijke boete kan in theorie oplopen tot € 1.000.000.

Als je als accountant de jaarrekening samenstelt en een renteswap is onderdeel van de voorwaarden van de hypotheek, dan is het verstandig om dit bespreekbaar te maken en samen met de klant vast te stellen dat voldaan is aan de verplichtingen.

Wordt de jaarrekening gecontroleerd, dan is het in het kader van het voldoen aan wet- en regelgeving (Standaard 250) goed om hier aandacht aan te besteden. Immers voor veel ondernemers zal een boete materieel kunnen zijn, ook in het mkb.

Dit alles nog afgezien van het feit dat renteswaps die niet leiden tot een effectieve hedge, tot financiële verplichtingen kunnen leiden. De voorbeelden daarvan zijn de afgelopen periode regelmatig in de pers gekomen.

Nieuwe regels voor accountants lijken voor EMIR niet direct nodig. Het is wel een goede mogelijkheid voor accountants om de ondernemers hierop te wijzen. Nu zal het niet dat niet zo vaak voorkomen dat ondernemers echt in de problemen zullen komen door EMIR-regelgeving, maar voorkomen is beter dan genezen. Voor de duidelijkheid: ik wil niet bagatelliseren, want uiteraard kan er wel degelijk een issue spelen bij uw specifieke klant.

De NBA is voornemens om u begin volgend jaar in een korte uiting nog meer in detail te informeren over de regels en waar u op moet letten. In de tussentijd vindt u ook de nodige informatie op de website van de AFM, de toezichthouder op de toepassing van EMIR.

Deze bijdrage is ook als column geplaatst in het decembernummer van Accountant.