Opinie 25 november 2013

Verplichte accountantsroulatie straks een rituele dans?

Het Financieele Dagblad meldde op 10 oktober 2013 dat de strijd tussen accountants nu al losbrandt. Dit als gevolg van de Nederlandse koplopersrol bij de verplichte roulatie van accountant.

Grote ondernemingen, die jaarlijks miljoenen aan accountantskosten betalen, besluiten om maar vast te wisselen.

Behoudens de enorme kosten voor de offerteprocedures lijkt er niet zo veel aan de hand. Het ene kantoor krijgt er een klant bij en het andere verliest er één, maar dat gebeurt ook weer andersom. Als iedereen zich beheerst en de offertebedragen realistisch zijn, dus geen problemen.

Maar als je wat dieper inzoomt op deze bewegingen, dan zou er wel eens een redelijke tsunami in aantocht kunnen zijn, die de markt voor de grotere accountantskantoren flink op z'n kop gaat zetten.

Allereerst is er de afgrenzing van wat nu precies accountantskosten zijn. Gedurende de vaak lange relatie van klant en kantoor zijn er vaak veel diensten in het controleproces geslopen die eigenlijk niet horen bij de kern van de opdracht, de controle van de jaarrekening. Bij een offerteprocedure ga je dan nieuwe appels met oude peren vergelijken. En wie gaat die aanvullende administratieve dienstverlening en mogelijk ingebakken (belasting)adviezen dan straks uitvoeren?

Daarnaast is er de ingewikkelde problematiek van de bijkomende adviesdiensten, met eigenlijk altijd een prima marge, ooit verworven door de goede relatie met de accountant. Mochten die door de nieuwe regelgeving toch al niet meer worden gecombineerd? Of nog wel? En, worden die straks ook elders aanbesteed of blijven ze bij de voormalige externe accountantsorganisatie achter?

Ook speelt op de achtergrond nog de mogelijkheid dat nieuwe toetreders de markt, nu vast in handen van de big four, gaan verstoren. Zij zullen dan echter wel met een vernieuwende aanpak en tooling moeten komen.

Echter, het grootste probleem zit in mijn ogen in de expertise-uitwisseling. Kantoren die jaren hebben geïnvesteerd in expertise (mensen dus) in de financiële sector, gaan straks misschien wel wasmiddelenfabrikanten controleren en andersom. Nog recent werd het standpunt breed gedragen dat je voor een gedegen controle thuis moest zijn in de branche van je cliënt. Anders kon je de problematiek niet goed doorgronden, stelde je de verkeerde vragen en was je zeker niet in staat om scherp en omvattend te controleren.

Ik voorzie daarom een flinke aardverschuiving, waarbij enerzijds hele controleteams verplaatst gaan worden tussen de kantoren, anderzijds verschuivingen tussen controlerende en adviserende accountantsrollen de problematiek moeten opvangen.

Ook community's, met pools van flexibel inzetbare accountants met specifieke branchekennis, kunnen denk ik een belangrijke bijdrage aan de oplossing van deze problematiek leveren. Misschien leveren ook internationale teams straks een bijdrage aan oplossingen.

Maar zijn we al met al niet terug bij af? Zitten straks niet dezelfde mensen bij dezelfde klanten het zelfde werk te doen?