Cfo hoort in raad van bestuur
Jules Muis schrijft op deze site dat niet duidelijk is waarom 'business as usual' (behoud van de cfo in de raad van bestuur) de voorkeur verdient. Bij deze een poging om die situatie te onderbouwen.
De cfo is in dienst van de onderneming en moet in die rol zorgen voor waardevergroting van de onderneming. Dat doet hij/zij door er voor te zorgen dat winsttargets gehaald worden (want dan blijft de vermogenskostenvoet laag), door investeringsvoorstellen kritisch te beoordelen (en alleen in groeiende, winstgevende markten te investeren), door de liquiditeitspositie te bewaken (zodat aan de verplichtingen kan worden voldaan), en door de juistheid en betrouwbaarheid van de cijfers voor zowel interne als externe partijen te bewaken (anders nemen die mogelijk de verkeerde beslissingen).
Om die positie goed in te kunnen vullen, moet hij lid zijn van de raad van bestuur. Als hij daar niet zit, heeft hij niet de macht om bepaalde beslissingen te ondersteunen, dan wel tegen te houden.
Om de eerder genoemde taken goed uit te voeren, zal enige koppeling (let wel: geen excessieve koppeling) met de gerealiseerde financiële resultaten noodzakelijk zijn. Zo'n koppeling zorgt er voor dat de belangen van de cfo parallel lopen met die van de aandeelhouders (het vergroten van de waarde van de onderneming).
Om te voorkomen dat de cfo zich alleen maar richt op de financiële cijfers, en dus te veel gaat manipuleren, koppelen de meeste ondernemingen een deel van zijn beloning aan de betrouwbaarheid van de financiële cijfers - door bijvoorbeeld alleen een bonus te geven als er geen 'material weaknesses' zijn geconstateerd in het interne beheerssysteem van de onderneming.
De betrouwbaarheid van de cijfers die Jules Muis benadrukt is, als het goed is, al op twee andere manieren binnen het governance-systeem van de onderneming geborgd.
Ten eerste door de interne accountantsdienst. Die vervult de fiduciaire rol binnen de organisatie en kan eventueel naar de raad van commissarissen of naar externe toezichthouders stappen als zij het idee heeft dat er 'iets niet klopt'.
Een tweede partij die de betrouwbaarheid van de cijfers moet garanderen is de externe accountant. Hij heeft de taak om, namens de aandeelhouders, te controleren of de cijfers een juiste weergave bieden van de werkelijkheid.
De rol van 'perverse prikkels' die Jules Muis voor de cfo ziet, bestaat zeker ook bij deze twee partijen.
Wellicht offreren externe accountants controleopdrachten tegen een te lage prijs, met het idee om 'binnen de komen' en een deel van de controlekosten later terug te verdienen via aanvullende opdrachten.
En niettegenstaande de aanwezigheid van klokkenluidersregelingen, weten medewerkers van de interne accountantsdienst dat hun carrière bij de organisatie ten einde is als zij misstanden buiten het huidige management om melden.
Als we de cfo uit de raad van bestuur verwijderen, zal dat er toe leiden dat er minder 'slimme' accounting- en financiële oplossingen worden genomen. Het gevolg is dat de waarde van de onderneming zal gaan dalen. Daarbij ga ik er van uit dat de cfo specifieke expertise heeft op het gebied van accounting en financiering, die waarde toevoegt voor de onderneming en die andere executives niet hebben.
En ja, dan hebben we (misschien) minder kans op onjuiste cijfers, maar ook een lagere waarde van de onderneming. Kortom, het kind (de cfo-functie) hebben we dan samen met het badwater (hogere ondernemingswaarde) weggegooid.