Opinie 15 november 2013

Algoritmes Nemen Alles Over

Althans als je een 'believer of algorithms' bent.  Wat weet u van algoritmes? Zeg eens eerlijk, al eens van gehoord?

Mijn eerste ervaring met algoritmes is van drie jaar terug. Met de kennis van nu zijn die overigens vrij simpel. Dit plaatje is een uitkomst van zo'n algoritme:

U denkt, nou wow, knap. Een flowchart. Hoe briljant... Nee, op het eerste oog niet. Als ik u echter vertel dat deze flowchart door een algoritme automatisch is gevisualiseerd op basis van feitelijke transacties, in dit geval inkooptransacties?

En ik u vertel dat je hiermee in milliseconden inzicht hebt in bijna de volledige werkelijkheid wat betreft werking, en vooral niet-werking, van interne-controlemaatregelen? Tot op de stropdas, wie, wat en wanneer?

Nog leuker wordt het als je met een aantal handelingen kan voorspellen hoe deze processen gaan opereren, door subprocesstappen weg te laten of toe te voegen. BusinessProcessRedesign3.0. Technieken zijn er.

In mijn en ik hoop ook uw wereld van processen, transacties, risico's en interne controle gaat process mining iets heel 'groots' worden. Er zijn nu nog maar een paar simpele algoritmes in gebruik, maar de ontwikkelingen gaan razendsnel. Over een paar jaar auditen accountants de processen en transacties van onze klanten voor honderd procent op basis van algoritmes.

Zover mijn wereld. Weet u dat er algoritmes zijn gemaakt die, oplopend in complexiteit, onder andere het volgende kunnen? (zonder compleet te zijn):

1. Een robotstofzuiger aansturen en 'weten' wanneer uw vloer wel of niet schoon genoeg is.
2. De liftbeweging in kantoorgebouwen aansturen om er voor te zorgen dat er zoveel mogelijk mensen, zo snel mogelijk naar de juiste etage worden gebracht.
3. Verkeersinfarcten oplossen door verkeersbewegingen, weersvoorspellingen en het karakter van werkdagen (evil Monday) real-time te voorspellen en te delen via uw TomTom.
4. In milliseconden aandelenkoersen voorspellen voor de komende 30 seconden, 30 minuten of langere periode.

Bij dit laatste gaat het regelmatig fout. In dit TEDtalks filmpje (bekijk het eens, echt, u zult het waarderen) wordt dit prachtig uitgelicht. Ook in het televisieprogramma Tegenlicht was hier recent aandacht voor.

Zelf vind ik de inzet van algoritmes in de wereld van Venture Capitalists een bijzonder interessant aandachtsgebied. Per jaar worden duizenden start-ups opgestart. Nu nog voor honderd procent intuïtief en op basis van zogenaamde marktkennis. Toch knap dat er dan van die duizenden start-ups slechts enkele daadwerkelijk succesvol worden.

Dus waar zijn de algoritmes die vooraf kunnen voorspellen welke business ideeën inderdaad briljant zijn? Wel, het zal u niet verbazen, ook die zijn al in ontwikkeling.

En dat geldt ook voor het voorspellen welke films een succes worden. Hoe dat gaat? Heel simpel, een algoritme leest het filmscript en voorspelt: BOXhit of BOXfailure. De toepassingen zijn er al. Hollywood3.0.

Ik vind het overigens niet erg dat we ons als beroepsgroep met grote groepen in commissies buigen over onafhankelijkheid en kwaliteit. Maar dat we daarmee, naast deze ontwikkelingen, blijven worstelen (nu weer over onafhankelijkheid in het mkb) is wel heel veel verloren energie.

Gewoon voor een groot deel doen wat Marcel Pheijffer (en later ook Joop Anemaet) al een paar geleden suggereerde: afschaffen die wettelijke controle aan de onderkant, en naar assurance op maat.

Koppel dit aan een De Kok© voorstel: laat de bovenkant van de markt bedienen door TopGun klasjes per sector (cross over van kantoren geen probleem), onder direct toezicht van de Autoriteit Financiële Markten.

Opgelost!

Don't get me wrong, ik heb oprecht veel respect voor al onze regelsetters en liefhebbers. Maar het is en blijft voor een groot deel beperkt tot het creëren van randvoorwaarden rondom waar het echt om gaat: top gun controleren. En toewijding en passie voor mooiste vak dwingen we er echt niet mee af.

Het is wel hartverwarmend om te zien dat om de zoveel tijd nieuwe collega's zich op Accountant.nl melden en zorgen uitten over die onderwerpen die al drie tot vier jaar lang (of eigenlijk al sinds Muis '71) zijn besproken. Is blijkbaar nodig. Keep the discussion going!

Maar goed, genoeg veren uitgereikt, ik zou dus graag zien dat we ons met dezelfde inzet en toewijding eens druk zouden maken over HOE we controleren. En in deze context bijvoorbeeld over de vraag hoe algoritmes over een paar jaar het auditvak volledig op zijn kop hebben gezet.

Wellicht een Daan Award voor een nieuwe werkgroep die zich eens over deze vraag gaat buigen?