Zomerweersvoorspelling: meteorologie en economie
Maar niet voor 2012. Iedereen heeft zo het recht op zijn eigen lafheid. En het recht om daar 'for the sake of full disclosure' geen doekjes om te winden. Dus anders dan in de meeste voorafgaande zomers zal ik me dit jaar niet op deze site aan een zomerweersvoorspelling wagen.
Daarvoor schoot ik vorig jaar te recht in de roos. Niemand kan van me verwachten deze score met een nieuwe voorspelling in de waagschaal te leggen.
Wat niet wil zeggen dat ik u met lege handen de vakantie in wil sturen. Ik ben een weerbeunhaas, weerradar-'obsessioloog' met korte en middellange visies waar mijn voornaamste gehoor, mijn vrouw, horendol van wordt. Ook frunnik ik graag weerkundige en financieel-economische wetten in en aan elkaar. En daarbij word ik, altijd handig, ook niet gehinderd door een teveel aan echte economische expertise.
Anderen van mijn leeftijd spelen met treintjes, gaan nog een cursus borduren of filosofie volgen, ontdekken de geneugten van een groentetuin, ontdekken weer de fiets en de voor- en nadelen van wind mee en tegen; of gaan hokken met een veel jongere spruit.
Maar ik fantaseer over parallellen tussen hoge- en lagedrukgebieden en hoog- en laagconjunctuur. Over de straalstroom en de samenhang met fundamentele economische wetten. Over frontale systemen, warm of koud, stationair of sterk bewegend, en het reinigend vermogen van deze systemen, net als economische overgangstijden. Over orkanen en diepe economische depressies, en over veel intensiever miniverschijnselen zoals tornado's en hun economische tegenvoeters, de Vestia's en Madoff's van deze wereld.
En over het feit dat het weer zich zo dicht bij de grond afspeelt, net als werkgelegenheid en inflatie. Over het fuseren van orkanen in megastormen en het fuseren van een financiële crisis in een economische annex staatsschuldencrisis - van regen in de drup situaties.
Als de vergelijking mank lijkt te gaan - vanwege de (on)beheersbaarheid van het een en/of die van het ander - troost ik me met de gedachte dat we op de lange termijn door de voortschrijdende inzichten over de menselijke oorzaken van global warming, geleidelijk aan wel beter zullen weten. Want met behulp van goed empirisch onderzoek naar het (mis)voorspellend vermogen van onze economen en politici - zowel in de aanloop naar als wat betreft de oplossing van de huidige crisis - voorzie ik, gezien de sterke weerkundige vooruitgang met langere-termijnvoorspellingen, een convergentie van meteorologie en economie.
Daarmee verwacht ik de uiteindelijke dood van het 'Act of God'-excuus dat in beide kunstleren vaak wordt gehanteerd - uitsluitend als het echt fout is gegaan.
Nee, het is niet makkelijk een vinger te krijgen tussen mij en mijn geheime gedachtenspeeltjes. Zo blijf je leren, en wanneer dat eens niet zo is, is er niemand die het ziet.
Vorige week ben ik hardhandig weer met een nieuwe meteorologische uitdaging annex zoeken naar een economische parallel geconfronteerd: een derecho.
Ik kwam vanuit Europa om vier uur in de middag in Washington aan in een snikhete oven, geen vuiltje aan de lucht; ging om acht uur naar bed, geen vuiltje op de weerradar, maar werd om tien uur gewekt door mijn vrouw die opeens weerkundige ging spelen: Het huis schudde, bomen bogen en knapten, je kon de krant lezen bij het hemelvuur, de hele buurt kraakte in haar voegen, tot driehonderd kilometer breed.
Als u nooit van een derecho heeft gehoord dan zij het u vergeven: de miljoenen Amerikanen hier in en rond Washington DC ook niet. Maar dat is, een paar dagen zonder stroom zittend bij temperaturen rond de veertig graden en met duizenden afgeknapte bomen, zeer snel bij te scholen.
Een derecho (Spaans voor 'rechte lijn'-wind) kenmerkt zich door de onvoorspelbaarheid van haar geboorte. Eenmaal ter aarde heeft de wind een vaste rechtlijnige koers, grote duurzaamheid en kan ze met snelheden van honderd km per uur wel tweeduizend km afleggen. Een steeds meer uitdijend frontsysteem met micro-bursts noodweer in rotten van veertig tot wel vijfhonderd kilometer breed, hetgeen gepaard gaat met valwinden die van orkaan/tornado-sterkte kunnen zijn.
De derecho put haar energie uit een langgerekte, stationair warmtewisselaarfront, met een doldrieste straalstroom als gastheer. En met als voornaamste les: een stationair front is alleen maar in naam geografisch stationair, maar kan in termen van energie nucleair zijn.
Die van vorige week begon volgens weerkundigen met een kleine onweersbui net ten westen van Chicago. Een verklaring waar ik als weersmytholoog en chaostheorieverslaafde natuurlijk geen genoegen mee kan nemen. Volgens mij begon het vijftig kilometers verder naar het westen met het paren van twee rupsen. Als goed Limperg-leerling leg je je nooit neer bij dit soort oppervlakkige analyses!
Dus ben ik meteen op zoek gegaan naar een goede vergelijking met de Europese financieel-economische gebeurtenissen.
Om ons even op gang te brengen: Dat stationaire front doet nogal denken aan het Europees debat over de economische toekomst van Europa. Het blijft steken op een doorzakkende lijn van Athene via Parijs naar Londen. De sterke platte en rechtlijnige wind herinnert ons aan de vele holle winderige uitspraken van de politici die we bij de Europese onderhandelingen tegenkomen.
De derecho kenmerkt zich ook door een gebrek aan voorwaarschuwingen, zoals donkere wolken die zich eerst samenpakken. Neen, boem bats, meteen komt er een vernietigende storm. Die magere voorspelbaarheid doet denken aan de nog steeds te beluisteren excuustruusverhalen in de hoogste politieke en (voormalige) toezichthouderskringen over de Act of God-oorzaken van deze crisis.
Nee, ik zie het wel zitten: dit onderwerp zal me deze zomer - weer of geen weer, de markten lachen en de markten huilen, na regen komt zonneschijn en nooit omgekeerd - weer creatief bezighouden. Beats treintjes.
We houden ons - iedereen een goede vakantie toewensend - aanbevolen voor nog diepere gedachten.