Code Accountants-organisaties
Op 28 juni 2012, voor de algemene ledenvergadering, hebben 11 oob-vergunninghoudende accountantsorganisaties een convenant met de NBA ondertekend voor het aangaan van de verplichtingen die zijn opgenomen in de Code Accountantsorganisaties. Ik schreef vorig jaar al een en ander op deze site over dit onderwerp. Na een uitgebreide externe consultatie is er thans een definitieve versie.
Opvallend hierbij waren de soms kritische reacties vanuit de leden, terwijl we slechts positieve reacties ontvingen van onze stakeholders van buiten het beroep.
Met name het principiële karakter van de code, oftewel geen additionele regels maar beginnen bij normen en waarden, tone at the top, het maatschappelijk verkeer in de bestuurskamers van de kantoren brengen, aandacht voor cultuuraspecten, en het niet beperken tot vaktechnische kwaliteit worden gezien als waarde toevoegende elementen van de code. Daarbij komt dat de accountantsorganisaties die het convenant hebben ondertekend niet alleen publiekelijk moeten uitleggen dat aan de principes van de code wordt voldaan maar vooral hoe ze dat inhoudelijk hebben vormgegeven, inclusief een jaarlijkse evaluatie of dit adequaat is.
Waarom een code? De code zegt hier zelf over: "Ondanks het omvangrijke stelsel van wet- en regelgeving constateert de werkgroep dat de borging van het publieke belang (het vertrouwen van het maatschappelijk verkeer in de betrouwbaarheid van verklaringen bij verantwoordingen) voor verbetering vatbaar is met name als het gaat om het interne toezicht en de verantwoording door de accountantsorganisatie. De code beoogt deze lacunes op te vullen. Tevens beoogt de code, door het verschaffen van een samenhangend normenkader, een benchmark te verschaffen voor goed bestuur van accountantsorganisaties met een oob-vergunning."
De code begint onder meer met het volgende statement: "Bij de afweging van de diverse belangen dient het publieke belang van de accountantsverklaring te allen tijde voorop te staan. Dit belang weegt zwaarder dan het commerciële belang van de accountantsorganisatie en het netwerk." En voorts: "Het bestuur ondersteunt actief de vijf kernwaarden van de individuele accountant - integriteit, objectiviteit, deskundigheid en zorgvuldigheid, geheimhouding en professioneel gedrag - en stimuleert - met inachtneming van deze kernwaarden - een cultuur van openheid en dialoog."
Vervolgens wordt dit uitgewerkt, niet alleen naar de vaktechnische kwaliteit maar eveneens naar de bestuurlijke besluitvorming in brede zin, het benoemen, beoordelen en belonen van bestuurders en partners, het HR-en beloningsbeleid, het voorbeeldgedrag van de leiding (tone at the top), het risicomanagement, het kwaliteitsbeheersingssysteem, klachten, meldingen, resultaten van interne en externe toetsingen, en de jaarlijkse stakeholderdialoog.
De commissie publiek belang zal er op toezien dat de accountantsorganisatie zich aan de code houdt en hierover jaarlijks publiceren via het jaarverslag of transparantieverslag. De waarde van het instellen van deze commissie zit wat mij betreft niet alleen in de toezichthoudende functie, maar met name in het ervoor zorgdragen dat de opvattingen van het maatschappelijk verkeer direct in de bestuurskamers terecht komen. Dat leidt tot een beter inzicht hoe het maatschappelijk verkeer het acteren of het ontbreken daarvan door het kantoor en/of de leiding ervaart. En derhalve tot verbetering van besluitvorming en meer aandacht voor de cultuur. Juist die andere inzichten vanuit de commissie publiek belang kunnen directe invloed hebben op zaken als tone at the top en het in mijn ogen noodzakelijke meedoen aan het maatschappelijk debat.
Daarbij vind ik het een uitstekende zaak dat de kantoren door middel van het ondertekenen van het convenant duidelijk maken dat ze hun maatschappelijke verantwoordelijkheid serieus nemen.
De ondertekening is dus een belangrijke eerste stap. Nu is het zaak daadwerkelijk invulling te geven aan de afspraken die er in opgenomen staan. De uitkomsten daarvan vinden we straks in de transparantieverslagen.