NBA 30 april 2012

Impact

Vrijdag 20 april opende het FD met de kop 'Commissarissen negeren fouten'. Onderwerp was het vervolgonderzoek van Nyenrode naar 'The impact of the public audit'. Ook BNR Nieuwsradio besteedde die ochtend uitgebreid aandacht aan dit item, waarbij ik namens de NBA op het onderzoek mocht reageren.

Leen Paape en Joost van Buuren van Nyenrode hebben het eerste deel dat op de Accountantsdag 2011 is gepresenteerd en het vervolgonderzoek opgenomen in een aangepast lezenswaardig rapport. Zoals in de inleiding staat is dit "een uniek project waarbij de beroepsgroep een moedige stap heeft gezet en zich kwetsbaar durfde op te stellen". De credits gaan daarbij wat mij betreft naar de kantoren die hun maatschappelijke verantwoordelijkheid hebben genomen door het ter beschikking stellen van circa 150 controledossiers 2010 van grote en beursgenoteerde ondernemingen.

Het onderzoek heeft ook internationaal de aandacht getrokken. AccountancyAge en de Financial Times besteedden er aandacht aan en IFAC heeft het verzonden naar de ceo's van de 25 grootste lidorganisaties. Bovendien zal het naar alle waarschijnlijkheid op korte termijn in Brussel worden gepresenteerd.

De conclusies van dit onderzoek zijn dat de openbare accountant er ook vandaag de dag absoluut toe doet. De impact van accountantscontrole is groot en is als volgt te adstrueren:

• van de onderzochte controles had circa 5% geen schone verklaring;
• in bijna 1 op de 4 gevallen zijn er aanpassingen in de balans en resultatenrekening gemaakt als gevolg van de controle;
• bij circa 3 van de 4 controles is de toelichting op de jaarrekening aangepast, dit betrof met name de risicoparagraaf en het remuneratierapport;
• circa 72% van de belangrijke controleverschillen zijn gecorrigeerd;
• bij de circa 28% waar dit niet gebeurde had dit hoofdzakelijk te maken met verschillen die elkaar ophieven waardoor per saldo de overblijvende fout beneden de helft van de materialiteitsgrens bleef.

Er is ook een duidelijk verbeterpotentieel aanwezig:

• in circa 30% van de gevallen worden belangrijke en soms materiële verschillen gesaldeerd; de vraag is of er niet scherper gekeken had moeten worden naar de effecten op individuele posten;
• minder belangrijke verschillen worden slechts in 23% van de gevallen gecorrigeerd;
• de audit commissie dan wel de raad van comissarissen speelde in het geval van het salderen van controleverschillen geen belangrijke rol in de besluitvorming omtrent het al dan niet verwerken daarvan.

Andere opvallende, en terzake van de huidige maatschappelijke discussie relevante, conclusies zijn dat:

• hoe langer de accountant(sfirma) in functie is des te strenger hij/zij wordt;
• het verlenen van non audit servcies geen effect heeft op de verwerking van belangrijke fouten; bij minder belangrijke fouten is dit effect zekere mate wel het geval.

De conclusie, zoals opgenomen in mijn column Controleverschillen van 23 november 2011, dat bekende fouten gewoon in de concept jaarrekening moeten worden verwerkt blijft dus onveranderd overeind. Ik vind dat zowel de accountant als het toezichthoudend orgaan op dat punt hun verantwoordelijkheid moeten nemen. Tenslotte zijn commissarissen en accountants 'bondgenoten in toezicht', zeker als het over financiële verslaggeving gaat.

Maar het positieve nieuws moeten we ook niet vergeten. Dit onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek bewijst dat accountants impact hebben en ertoe doen!