Opinie 19 maart 2012

Openbaar aanklager voor accountants?

De heer Mock RA pleit al enige tijd voor het instellen van een openbaar aanklager voor het accountantsberoep. Het past wat mij betreft volledig in mijn pleidooi voor meer tuchtzaken op initiatief van de NBA.

Op 12 oktober 2010 was ik enthousiast dat het NIVRA stappen gezet had om daar wat meer in te kunnen doen. Vandaag moet ik met de heer Mock constateren dat het nog niet echt heel indrukwekkend is wat we daar zien.

En toch is er zoveel reden om hier iets indrukwekkends te doen. Binnen de WRA vroeger, en de WTRA nu, heeft de wetgever het NIVRA al uitermate nadrukkelijk uitgenodigd de rol van openbaar aanklager in te vullen door de voorzitter van de beroepsorganisatie het recht te geven een tuchtklacht in te dienen. Kennelijk namens "het maatschappelijk verkeer".

Als je als voorzitter van de beroepsorganisatie klaagt dat de wetgever niet inhoudelijk wil luisteren, dan is het minstens prudent te noemen om zelf wel te luisteren naar die wetgever.

Nogmaals, de WRA vroeger en de WTRA nu maken heel duidelijk dat de wetgever het NIVRA, nu het NBA, uitnodigt om serieus invulling te geven aan zoiets als een ‘openbaar aanklager' voor het accountantsberoep, middels de persoon van de voorzitter. Ik zou daar, persoonlijk, een indrukwekkende prestatie laten zien, alvorens mijn verwondering over het slechte luisteren van de wetgever uit te spreken. Gewoon, om jij-bakken te voorkomen.

Doet het NBA dan niets op dit vlak? Natuurlijk wel. Tot de aangepaste richtlijn waarover ik eind 2010 schreef deed het NIVRA de facto vooral haar best om niets te moeten doen. De tot dan geldende richtlijn kwam er op neer dat tuchtklachten pas werden ingediend als de slagingskans honderd procent was, en als de kans op een Non bis in idem van de kant van de tuchtrechter maximaal was.Kortom, nut en effectiviteit van die benadering was praktisch nihil. Na de aanpassing had het NIVRA, het NBA nu, serieus indruk kunnen maken, maar deed dat niet. Veel tuchtzaken over PE-punten zijn nodig, maar ook wel erg makkelijk. Waar blijven de serieuze tuchtzaken, die het tuchtrecht inzetten waar het voor bedoeld is: misslagen beteugelen en het beroep verder helpen?

Ik kan twee redenen verzinnen waarom het maar niet wil lukken:

1. De beroepsorganisatie loopt teveel aan de leiband van kantoren die geen zin hebben in tuchtzaken.
2. De beroepsorganisatie heeft te weinig mogelijkheden om onderzoek te doen, op basis waarvan tuchtklachten ingediend kunnen worden.

Beide punten zijn op te lossen door een verordening op de openbaar aanklager door de ALV te loodsen. Maak die aanklager volstrekt onafhankelijk en geef hem/haar budget en middelen om onderzoek te doen. Opgelost.

Ik kan ook twee bijzonder goede redenen verzinnen om deze stap eens te zetten:

1. Laten zien dat je bereid bent schoon te maken in eigen kring maakt oneindig veel meer indruk dan welke pki-cursus, pe-verplichting of plan van aanpak dan ook.
2. De wetgever vraagt er feitelijk al jaren om. Als je nog eens iets van de wetgever gedaan wil krijgen, kan je goed beginnen met eindelijk echt doen wat de wetgever van je vraagt.