Accountant
NBA-platform voor accountants en financials
Overig
Magazine Podcast Dossiers Nieuwsbrief Contact
Home > Opinie > 2012 > 2 > Verander accountantswet niet
Opinie

Verander accountantswet niet

Leestijd van ongeveer 2 minuten 5 reacties

De Tweede Kamer behandelde deze week de Wet op het Accountantsberoep. Amendementen zijn ingediend die direct ingrijpen in de relatie tussen ondernemingen en hun accountant. Maar zwarte lijsten met verboden diensten en een verplichte stoelendans zijn niet de juiste oplossingen voor onafhankelijkheidswaarborgen.

De amendementen betekenen nieuwe, rule based-onafhankelijkheidsregels. Dat komt dicht in de buurt van wat eurocommissaris Barnier wil: een verregaand verbod van extra diensten aan de klant waar de accountant de boeken controleert, plus de verplichting voor bedrijven om eens in de zoveel jaar te wisselen van accountantskantoor. 

Een onafhankelijk oordeel van de accountant kan soms bedreigd worden door financiële belangen, de selectie en aansturing van de accountant en andere vormen van dienstverlening naast de controlefunctie. Maar de voorgestelde regels geven vooral schijnzekerheid. De werkomgeving van de accountant is daarvoor te dynamisch en, helaas, soms te creatief. 

Daarnaast kan een verbod ook diensten inperken die horen bij de natuurlijke rol van de controlerend accountant. Dat zou afbreuk doen aan de kwaliteit van de accountantscontrole en leiden tot maatschappelijke kosten. Het kwaliteit- en kostenargument geldt ook voor verplichte kantoorroulatie. Tot slot leiden de voorstellen tot verslechtering van ons vestigingsklimaat en tot een onwerkbare situatie voor internationaal opererende bedrijven. We dreigen door te schieten naar overregulering, met regels die de plank misslaan. Naarmate de accountant een bedrijf beter kent, blijkt hij meer fouten te ontdekken, toont onderzoek aan. 

Het onderscheid dat politici willen aanbrengen in wettelijke controle versus andere assurancediensten van de accountant, is bovendien niet relevant. Voor adviesdiensten geldt dat deze een logische samenhang moeten tonen met de kernfunctie van het accountantskantoor: assuranceverschaffing. 

Accountants zijn al gebonden aan strenge wettelijke eisen. Daarnaast moeten Nederlandse accountants zich houden aan de krachtens de wet geldende Verordening gedragscode. Deze gedragscode geeft de accountant adequaat richting. 

De eindbeslissing tot het verlenen van overige diensten ligt bij raden van commissarissen. Maar aandeelhouders kunnen met de corporate governance code in de hand grenzen stellen aan diensten. Deze code voorziet in voorzieningen om de accountant te evalueren en te beoordelen. 

Mede op grond hiervan nemen commissarissen en aandeelhouders een beslissing over de continuering van de controleopdracht. Deze op principes gebaseerde benadering verdient de voorkeur.

Deze opiniebijdrage is ook verschenen in het Financieele Dagblad van 10 februari  2012.

Wat vindt u van deze opinie?

Reageer Spelregels debat

Prof. Hans Gortemaker RA is hoogleraar audit en assurance aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.

Gerelateerd

5 reacties

Arnout van Kempen

Beste Paul, ik snap je reactie, en het lijkt ook heel verstandig: wie fouten heeft gemaakt moet liever bescheiden zijn, en wie geschoren wordt moet stil zitten. Maar we moeten eerst onder ogen zien wat fout is gegaan, en wat beter moet, voor we te makkelijk aanvaarden dat wat de buitenwereld zegt ook de werkelijkheid is. Zoals je wellicht weet eet iedere obesitas patiënt uitsluitend radijsjes, reed de verongelukte automobilist precies de maximum snelheid, en is de verrdachte volmaakt onschuldig. En iedere consument wil gráág wat extra betalen om het milieu te sparen. Wie luistert naar wat mensen zeggen en niet kijkt naar wat mensen doen, komt tot verkeerde keuzes. Ja, mensen buitelen nu over elkaar heen om te benadrukken dat de onafhankelijkheid van de accountant het kernprobleem is, en iedereen wil dolgraag flink extra betalen voor een accountant die nauwelijks meer waarde mag toevoegen. Dat is wat je hoort. De werkelijkheid is heel anders. Zelfs de heer Plasterk, die onder leden van de Kamer echt uitblinkt in kennis en visie mbt accountants, maakt aardig wat foutjes in zijn weergave van het beroep. Kennelijk weet zelfs hij niet echt de details. Maar dat is ook niet nodig, want de agenda van Plasterk gaat niet zozeer over accountants, als wel over grote financials die door de belastingbetaler overeind zijn gehouden. Als het stof is nedergedaald, is de interesse van de politiek in het beroep weer snel waar het altijd geweest is: afwezig. En zo hoort het natuurlijk ook, accountancy heeft een saai en stoffig imago, en daar is niets mis mee. Maar in de wereld waar accountancy er echt toe doet, bij mkb-ondernemers, bij RvB's en RvC's van grote ondernemingen, bij analisten, daar maakt men al ruim honderd jaar keuzes op basis van werkelijke toegevoegde waarde. En de accountant voegt nu eenmaal waarde toe in zijn natuurlijke adviesfunctie. Ik heb geen glazen bol, maar ik voorspel, met inzet van een fles wijn, dat als het beroep het natuurlijke verband tussen controle en advies nog verder doorknipt of laat knippen, dat er van het beroep weinig zinvols over blijft op den duur.

Paul Stoele

Beste Arnout, Je hebt gelijk, dat er ruimte is voor de 'natuurlijke adviesfunctie'. Dit is toch de basis voor de management letter? Vervolgens komt de vraag om de hoek kijken: hoe gecompliceerd is de betreffende organisatie? Afhankelijk hiervan zal de huisaccountant of een van de door jou genoemde specialisten de uitwerking kunnen verzorgen. Inderdaad zal bij veel mkb-ondernemingen de huisaccountant in staat zijn om ook de nodige adviezen te verstrekken, maar zelfs daar niet in alle gevallen. Het probleem is eerder, dat een accountant zijn grenzen overschrijdt. Hier komt bij, dat in de huidige situatie - naar mijn mening - accountants er verstandig aan doen eerder (te) terughoudend te zijn, dan zonder meer aan gevraagd advies te voldoen.

Arnout van Kempen

Waartoe zijn auditors op aarde? Is dat alleen om zekerheid toe te voegen? Vraag het iedere RE, RO, CIA, CISA, etc., en je krijgt een wazige blik terug. Nee natuurlijk niet, wij helpen onze klanten door ze zekerheid te verschaffen EN door ze van advies te voorzien op hetzelfde vlak. Niet zoals Hein de Kort in het FD van vandaag tekent: eerst advies en dan je eigen advies toetsen, maar zoals het al sinds het ontstaan van het accountantsberoep bekende "natuurlijke advies". Je vertelt de klant wat er mis is, en dan geef je ook meteen aan hoe hij dat zou kunnen oplossen. Ja, ik weet het, wie vandaag zegt dat advies en controle samengaan is of een mastodont die niet door heeft dat de wereld veranderd is, of een naïeve mafketel (ik reken mezelf onder de laatste groep). Maar het zou zo enorm helpen als minstens accountants ZELF voor ogen houden hoe de wereld van auditing werkt. Inderdaad, zoals de heer Gortemaker zegt, het is de taak van de RvC om een accountant aan te wijzen, die de verantwoording van de RvB controleert. Al sinds de heer Bindenga met zijn "weeffout" aan kwam zetten heerst het kennelijke, en voor het beroep levensgevaarlijke, misverstand dat de accountant een onderneming controleert. Dat is simpelweg niet waar. De accountant heeft een rol binnen de governance-structuur van de vennootschap, waarbij het ene orgaan (RvB) verantwoording aflegt aan het andere (AVA), en de AVA of de RvC een accountant inhuurt om die verantwoording te controleren. Niets meer, niets minder. En ja, ik weet dat de praktijk anders is/was. Maar aan wie ligt dat? De wetgever geeft, for crying out loud, zelf aan dat de RvB de accountant maar moet benoemen als AVA en RvC nalatig zijn. En dan vervolgens klagen over gebrek aan onafhankelijkheid! Plasterk gaat, zegt hij zelf, wat weeffouten herstellen. Maar de belangrijkste weeffout wordt straal genegeerd: de benoeming van de accountant door de RvB. Persoonlijk denk ik dat accountants, als beroep, gewoon iedere controleopdracht van een RvB zouden moeten weigeren, maar dat is waarschijnlijk te revolutionair gedacht. Maar laat de wetgever dat dan regelen. Beëindig de natuurlijke adviesfunctie van de accountant, en de accountant houdt op te bestaan. Maak er dan maar een staatstoezichthouder van. Toezichthouders geven geen advies, accountants wel. Oh ja, en om Jules Muis tegemoet te komen: wie too big to fail is, gewoon opknippen. Daar hebben ze in de VS prima ervaring mee (zie de geschiedenis van de baby-Bells bijvoorbeeld). Wat we nu krijgen is simpelweg het probleem negeren en maatregelen treffen waar ze niet werken. Inderdaad, een armoedige discussie.

Paul Stoele

Het is wellicht heel zuur, maar om het vertrouwen terug te winnen zit er niets anders op, lijkt mij, dan dat met name de certificerende accountants vele stappen terug gaan doen, zodat zij feitelijk weer bij de basis van het mooiste beroep uitkomen. Eerst zullen accountants weer gewoon de basisvraag "waartoe zijn wij op aarde ?" duidelijk moeten beantwoorden. Pas wanneer weer duidelijk erkend wordt dat het bij certificerende accountants gaat om de bewering van anderen te staven en (eigenlijk) niets anders en wanneer het maatschappelijk verkeer in de praktijk ziet dat de certificerende accountants deze functie met verve vervullen kan het vertrouwen geleidelijkaan weer verworven worden. Dat er daarnaast (volop) ruime is voor adviserende accountants moge duidelijk zijn, maar dat is een andere diersoort. AT:Pieter Ik was op zich heel aangenaam verrast door de ruime aandacht (voor zo'n programma dan) die het accountantsitem kreeg bij Nieuwsuur. Jij kwam goed en duidelijk over (mijn complimenten daarvoor). Uit ervaring weet ik, dat van interviews voor radio of TV niets tot vaak heel weinig overblijft. Het is spijtig, maar niet anders.

Pieter de Kok

Kijk nu kunnen we weer verder met dit lijntje. NBA heeft hoop opgegeven hebben we allemaal op Nieuwsuur kunnen zien. Ik ben het voor een groot deel met Gortemaker eens behoudens dat er mij betreft wel een duidelijke lijst komt van toegestane diensten in de OOB wereld. Ik heb nog steeds niet zo lijst gezien die 'breed gedragen wordt'. Consultatiestukken moeten nog samengevat worden. Verder is bovenstaande maar 10% van de discussie, 90% moet gaan om de kern aan te pakken, hoe krijgen we het mooiste vak weer op het podium waar het hoort, Hoe krijgen we de regie weer terug als beroep. Daar heb ik 35 minuten met Willem Lust overgesproken bij Nieuwsuur maar was dermate niet interessant dat er maar 50 seconden van is uitgezonden. Hoe gaan we duidelijker, breder communiceren, hoe gaat het compliance / checklist denken uit de mindset, hoe komt beleving terug, hoe worden studenten in de markt gezet met een getoetste DNA van "kritisch, rechte rug". Hoe en hoe en hoe en hoe en nog 25 vragen. Scheiding en roulatie, het krijgt alle aandacht, maar het is een armoedige discussie!

Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.

Relevantie Datum