Opinie 10 februari 2012

Verander accountantswet niet

De Tweede Kamer behandelde deze week de Wet op het Accountantsberoep. Amendementen zijn ingediend die direct ingrijpen in de relatie tussen ondernemingen en hun accountant. Maar zwarte lijsten met verboden diensten en een verplichte stoelendans zijn niet de juiste oplossingen voor onafhankelijkheidswaarborgen.

De amendementen betekenen nieuwe, rule based-onafhankelijkheidsregels. Dat komt dicht in de buurt van wat eurocommissaris Barnier wil: een verregaand verbod van extra diensten aan de klant waar de accountant de boeken controleert, plus de verplichting voor bedrijven om eens in de zoveel jaar te wisselen van accountantskantoor. 

Een onafhankelijk oordeel van de accountant kan soms bedreigd worden door financiële belangen, de selectie en aansturing van de accountant en andere vormen van dienstverlening naast de controlefunctie. Maar de voorgestelde regels geven vooral schijnzekerheid. De werkomgeving van de accountant is daarvoor te dynamisch en, helaas, soms te creatief. 

Daarnaast kan een verbod ook diensten inperken die horen bij de natuurlijke rol van de controlerend accountant. Dat zou afbreuk doen aan de kwaliteit van de accountantscontrole en leiden tot maatschappelijke kosten. Het kwaliteit- en kostenargument geldt ook voor verplichte kantoorroulatie. Tot slot leiden de voorstellen tot verslechtering van ons vestigingsklimaat en tot een onwerkbare situatie voor internationaal opererende bedrijven. We dreigen door te schieten naar overregulering, met regels die de plank misslaan. Naarmate de accountant een bedrijf beter kent, blijkt hij meer fouten te ontdekken, toont onderzoek aan. 

Het onderscheid dat politici willen aanbrengen in wettelijke controle versus andere assurancediensten van de accountant, is bovendien niet relevant. Voor adviesdiensten geldt dat deze een logische samenhang moeten tonen met de kernfunctie van het accountantskantoor: assuranceverschaffing. 

Accountants zijn al gebonden aan strenge wettelijke eisen. Daarnaast moeten Nederlandse accountants zich houden aan de krachtens de wet geldende Verordening gedragscode. Deze gedragscode geeft de accountant adequaat richting. 

De eindbeslissing tot het verlenen van overige diensten ligt bij raden van commissarissen. Maar aandeelhouders kunnen met de corporate governance code in de hand grenzen stellen aan diensten. Deze code voorziet in voorzieningen om de accountant te evalueren en te beoordelen. 

Mede op grond hiervan nemen commissarissen en aandeelhouders een beslissing over de continuering van de controleopdracht. Deze op principes gebaseerde benadering verdient de voorkeur.

Deze opiniebijdrage is ook verschenen in het Financieele Dagblad van 10 februari  2012.