Opinie 24 oktober 2012

KPMG en haar onafhankelijkheid

De casus is intussen genoegzaam bekend: Vestia deed wat onverstandige dingen met derivaten, de accountant van KPMG vond niet dat hij zich daar al te veel in moest verdiepen, en Vestia ging bijna onderuit.

Daar speelden dan nog wat aanwijzingen voor fraude doorheen, en KPMG verklaarde dat de reeds afgegeven controleverklaring niet langer door de accountant kon worden ondersteund. 

Was dat spannend? 

Ja, omdat het allemaal in de pers kwam. Nee, omdat KPMG kennelijk gewoon deed wat ze moest doen. Wie behalve de pers ook de Kamer van Koophandel heeft geraadpleegd (mededeling Vestia d.d. 26 april 2012 en mededeling KPMG van dezelfde datum), kan lezen dat KPMG niet de verklaring heeft ingetrokken maar dat zij deze verklaring niet langer kan handhaven, en dat KPMG de toestemming tot openbaarmaking van die verklaring heeft ingetrokken. Zoekt u het maar na, een en ander is volledig volgens de wet en regelgeving terzake. 

Inmiddels zijn we wat maanden verder en nu beweert het Financieele Dagblad uit anonieme bron te weten dat KPMG de onwaarschijnlijke stupiditeit zou hebben begaan de fout van Coopers & Lybrand in de casus Poot/Chipshol nog eens dik over te doen: weigeren een verklaring af te geven als niet eerst wat juridische procedures worden afgezegd of opgelost. 

Klopt het verhaal van het Financieele Dagblad? Er zal vast wel een klok hebben geluid. Maar als de betrokken journalist en de redactie die dit bericht op de voorpagina zette ook werkelijk weten waar de klepel hangt, dan verdienen zowel bestuur als juridisch adviseurs van KPMG een collectief brevet van onvermogen. De alternatieve verklaring, die ik persoonlijk voorlopig vele malen waarschijnlijker acht, is dat de journalist en de redactie van het FD zich hebben vergaloppeerd toen ze meenden een scoop in handen te hebben. 

En toen kwam het bericht dat KPMG de relatie met Vestia opzegt omdat haar onafhankelijkheid wordt bedreigd door een mogelijke tuchtprocedure van Vestia tegen KPMG. Woordvoerder Wits van KPMG geeft aan dat als een klant een tuchtklacht overweegt de relatie wordt beëindigd, tenzij. En wel omdat de onafhankelijkheid in gevaar komt. 

Op dit bericht kwamen diverse reacties die minstens suggereren dat KPMG te laat de relatie heeft opgezegd, onder andere omdat je geen controle kan doen als de beginbalans onbetrouwbaar is. 

We hebben in COS 240 een vrij stevige en toch genuanceerde aanpak van fraude. Via het verklaringenstelsel kan de accountant behoorlijk genuanceerd zijn in zijn oordeel. En niet te vergeten, we verwachten, zo blijkt ook uit tuchtuitspraken, dat de accountant niet te makkelijk weg loopt bij een klant in de problemen. Ik zie dan ook niet in waarom KPMG zo nodig direct weg had moeten lopen. In tegendeel, ik denk dat KPMG zich een onafhankelijke en verantwoordelijke accountant betoont door dat niet te doen. 

Dat KPMG, alles afwegende, besluit niet te kunnen blijven optreden nu Vestia een tuchtklacht overweegt lijkt me een evenwichtige afweging en bepaald geen open deur. Wie onafhankelijk is in wezen, heeft van die tuchtklacht helemaal geen last. Sterker, het pleit wel voor je onafhankelijke geest als je durft te zeggen "wij staan voor onze werkzaamheden, of u nu een klacht in dient, of de horlepiep danst". 

KPMG heeft blijkbaar gemeend dat haar onafhankelijkheid in schijn is aangetast. Dan afscheid nemen van een klant vind ik wijs, maar doen alsof KPMG alleen maar te laat is met het nemen van een onvermijdelijke stap lijkt me te zwart/wit.