Trots op RA-opleiding?
Onlangs stelde Johan Nelemans de prangende vraag of het na jaren van studie bereiken van de RA-mijlpaal nog mag worden gezien als prestatie om trots op te zijn, gezien de emmers kritiek die over het beroep zijn uitgegoten.
Dat daagt iemand die vijftig jaar geleden koos voor de RA-studie uit om zich af te vragen of hij dit anno 2012 weer zou doen.
Ik ken weinig of geen opleidingen - wat de kritiek ook mag zijn - die zich in de kern richten op de kunst van het financieel-economisch transparant maken van een complexe en af en toe goed gekke microwereld. Van éénpitters tot organisaties op het snijvlak van de macro-economische dynamiek.
Dat geldt voor de functie in het voortraject van de accountancy (accountant in business), voor de leverancier van second opinions (openbare accountant) en voor alles wat daar tussen ligt. Met als plan B een ingebouwde weelde aan specialistische uitwaaiermogelijkheden of managementfuncties.
Ik ken ook maar weinig vakgebieden waar synthese en analyse zo op elkaar ingrijpen, af en toe goed gestoord door allerlei menselijke grillen en grollen, en waar het begrijpen en vervolgens begrijpbaar (helpen) inzichtelijk maken van de economische essentie voor een breed publiek, zo essentieel is.
En waar het vakterrein zoveel raakvlakken heeft: interdisciplinair, gedragsbepalend en -beïnvloedend, politiek, commercieel, organisatorisch, ethisch en grensoverschrijdend. En waar vervolgens van een serieuze beroepsbeoefenaar communicatief zoveel wordt geëist, omdat ieder woord (te weinig of te veel) explosief kan zijn.
Ik ken ook geen beroep waar het overbruggen van het constante spanningsveld tussen realiteit en wishful thinking, objectiviteit en subjectiviteit, professioneel imperatief en politieke wens, iedere dag weer zo op de proef wordt gesteld. Zowel binnenshuis als buitenshuis.
Een beroep waar het publiek belang in alles wat je doet niet is weg te denken, of je nu controlerend accountant bent of accountant in business. Want let wel: ook cfo's hebben, getuige het belang van hun handtekening op een jaarrekening, een openbare functie. Dat vergeten we nogal eens.
Het gaat om een beroep dat, zelfs als het de duurzaamheid in alles wat het doet uit het oog verliest, de kern van de functie zelf nooit om zeep kan helpen. Hoogstens kan men het vigerende bedrijfsmodel van de openbare ledengroep riskeren.
Ik ken die kernfunctie dus met een gerust hart het eeuwige leven toe. Ook een technologische revolutie of tijdelijke crisis kan daar inhoudelijk niets aan veranderen. Dus ook nu zou ik zo weer bijtekenen voor de komende vijftig jaar.
De RA-opleiding zelve, met alle kritiek die daar op mogelijk is en was, is gegeven de beroepsmogelijkheden die het ook anno 2012 nog biedt, nog steeds om de vingers bij af te likken. Belangstelling voor niet in het curriculum opgenomen aanpalende vakgebieden of opleidingstechnisch braakliggende percelen, kunnen met een beetje persoonlijk initiatief ook individueel worden ingevuld.
In het digitaal tijdperk is dat helemaal geen kunst meer. Het kan ook collectief. Zie het recente Tuacc-initiatief om inhoudelijk kennis te delen in een setting die niet PE-score gedreven is, maar gewoon uitgaat van hart voor het werk en de gemeenschappelijke zaak. Prachtig.
Voorkomen is uiteraard beter dan genezen, maar iedere beroepscrisis heeft ook zijn goede kanten. De Britse vereniging van financiële analisten (CFA) legde haar leden onlangs een verplichte bijspijkercursus op over de geschiedenis van financiële crises. En ons eigen instituut kondigde voor accountants in business een PE-verplichting aan over beroepsethiek.
Als ik het voor het zeggen had gehad, zou ik die twee combineren. Het gaat immers hier over de wisselwerking tussen de linker- en rechterhersenhelft, samenkomend in de ruggengraat. En laten we dan ook meteen de openbare accountants er maar bijhalen. Want ik geloof niet dat hun situatie zo specifiek en onderscheidend is dat ze dit feest niet mogen of moeten meemaken.
Dus Johan, laten we ieder decennium, jaar, week en dag van morgen zien als een blijvend tentamen, dan is het gegarandeerd never a boring day. En dan gaat die meer actuele vraag die je in je bijdrage stelde, vanzelf over.