Intern rouleren accountants voldoet
Moeten beursfondsen straks periodiek een geheel nieuw accountantskantoor aanstellen en inwerken? Als we het recente voorstel van de Amerikaanse beurstoezichthouder, de Public Company Accounting Oversight Board (PCAOB) volgen, mogelijk wel. Ook eurocommissaris Barnier voor de interne markt en PvdA-Kamerlid Plasterk spelen met deze gedachte.
Het is inderdaad tijd voor hervorming van het accountantsberoep. De maatschappij is echter vooral gebaat bij de voorstellen die zien op kwaliteitsversterking en op het vergroten van de toegevoegde waarde in plaats van extra maatschappelijke kosten door verplichte wisseling van accountantskantoor. Rust en stabiliteit zijn gewenst op het terrein van de roulatieverplichtingen, geen jojobeleid.
Er zijn diverse alternatieven om te vermijden dat bij de controle een nauwe relatie ontstaat tussen accountant en controlecliënt. Dit kun je bereiken door periodiek accountants van hetzelfde kantoor te laten rouleren of een geheel nieuw accountantskantoor aan te stellen zoals de PCAOB deze week heeft voorgesteld.
In Nederland is deze discussie al opgelost doordat accountants nu elke zeven jaar intern rouleren als zij de jaarrekening controleren bij beursfondsen en andere organisaties van openbaar belang. Dit systeem is internationaal geaccepteerd en relatief nieuw in Nederland en Europa. Zo is de eerste roulatietermijn sinds de invoering nauwelijks verstreken. Opvallend dus dat Barnier en Plasterk nu al overwegen dit systeem te verlaten.
Argumenten voor het periodiek wisselen van accountantskantoor zijn vooral ingegeven vanuit het positieve effect op de zichtbare onafhankelijkheid. Het heeft echter als nadeel een afnemende controlekwaliteit door verlies van kennis, stijgende kosten en een beperking in de keuzevrijheid van ondernemingen.
Het bestaande systeem van intern rouleren van accountants voldoet aan het doel; vreemde ogen dwingen, terwijl het de negatieve bijverschijnselen van kantoorroulatie grotendeels vermijdt. Externe zichtbare onafhankelijkheid bereik je ook door de accountant met zijn eigen naam de controleverklaring te laten tekenen, wat in Nederland al wettelijk verplicht is. Het handhaven van interne roulatie geeft daarmee rust en beperkt de maatschappelijke kosten door vermijding van dubbel werk.
Deze bijdrage is ook verschenen in het FD van 8 september 2011.