Storm- en andere ballen
Als u dit leest, weten we allemaal hoe orkaan Irene zich aan de Oostkust van de Verenigde Staten heeft gedragen. En of het eens in de honderd, of eens in de twintig of twee jaar storm is geworden.
We schrijven dit een paar uur voor de voorspelde piek van de storm in Washington DC. En bevinden ons, vrij onvoorspelbaar, aan de 'goede', minder agressieve kant van het oog van de storm.
We kennen precies de kansrekening van een algemene stroomuitval. De berekening daarvan is de Amerikanen natuurlijk wel makkelijker gemaakt met hun overwegend bovengrondse elektriciteitskabels. Maar wat we in ieder geval van tevoren wisten is dat zo'n buitengewone storm historisch tot de mogelijkheden behoort. Er bestaan statistieken die niet liegen.
We weten ook - niet voorspeld en over de voorspelbaarheid zijn de meningen verdeeld - hoe de uitzonderlijke aardbeving in DC van een paar dagen geleden zich heeft gedragen: 5.8 op de schaal van Richter.
Ik heb er een gebarsten baksteen schoorsteen aan overgehouden. En ik hoop dat tropische storm Irene er niet te veel tegen aanleunt deze avond.
Ik had in mijn achterhoofd wel met zo'n storm, maar nooit met zo'n excentrieke aardbeving rekening gehouden. Laat staan met de combinatie van die twee binnen een week.
De vraag is waarom man-made crises, zoals financiële crises, zo veel moeilijker lijken. Niet alleen in hun voorspelbaarheid maar vooral ook in het zoeken en realiseren van een oplossing, daarna. Het verschil zit natuurlijk in het mensenwerk, en onze arrogantie dat we de realiteit wel denken te kennen, maar nog niet echt willen zien. Denk aan het EU-verzet tegen fair value accounting.
Dat een economische crisis veroorzaakt door een financiële crisis veel taaier is en uiteindelijk meestal voert tot excessieve overheidsschulden, is al lang en genoegzaam bekend. We zouden met een beetje gezond verstand ook zelf tot die conclusie kunnen komen. Idem dito over het voorspelbaar stroperig verloop van zo'n crisis. Kijk naar de private sector crisis van 2008 en haar derivaat, de 2011 publieke sector crisis, die met handen en voeten aan elkaar zijn verbonden.
Na het dichten - overwegend op gemeenschapskosten - van de initiële scheur in de schoorsteen van het financieel systeem uit 2008 denken we gauw dat het allemaal is 'opgelost'. Maar we weten eigenlijk beter.
De realiteit is dat zo'n schoorsteen pas echt weer veilig kan roken als we hem op zijn minst vanuit een structureel integere basis helemaal opnieuw opbouwen. Wat we daar allereerst voor nodig hebben is inzicht in de actuele waarde/toestand van (ieder) financieel gebouw.
Echte bouwvakkers en vakmensen weten dat. Als de fiscale en monetaire architecten nu ook mee zouden willen denken en doen, zouden we vanuit vastere grond aan herstel kunnen denken.
Maar drie Europese bankenstresstesten verder, uitgevoerd zonder jaarrekeningen met integrale actuele waarden, zit de burger nog steeds met nieuwe vragen en twijfels. Omdat we niet tot het bot (hebben) willen kijken. En oplappen makkelijker is dan echt oplossen.
Ik moet die gedachte zelf maar eens goed vasthouden als ik volgende week een bouwdeskundige naar mijn schoorsteen laat kijken. Want 'goedkoop is duurkoop' is een waarheid als een koe. Dat advies is wat makkelijker te volgen als je begint met een goed gevulde portemonnee, nog makkelijker als die portemonnee van de belastingbetaler is, maar moeilijker als je al tot over de oren in de schulden zit. Het gevoel van zorgplicht voor de uiteindelijke belastingbetaler is bij onze fiscale en monetaire gezagsdragers nog niet echt ingebakken.
Hoe vervelend en soms overweldigend ook, natuurrampen zijn beter te begrijpen, voorspellen en mitigeren dan man made rampen zoals financiële crises.
Maar terwijl orkanen en aardbevingen niet achterom kijken en gewoon uitsterven, gaat het bij economische en/of financiële crises ook om de blijvende noodzaak tot creatie van duurzame nieuwe energie voor de economie, met de neus naar de toekomst.
Dan moeten er wel erg veel dingen uit verleden, heden en toekomst tegelijk worden afgerekend en opgelost. Daarvoor heb je wel eerst een reëel economisch startplaatje nodig, zowel van de private als publieke sector.
En daarbij kan het accountantsberoep een veel inhoudelijker rol spelen. Als de wil er is. Ik weet niet waarom ik het gevoel heb dat we die kelk liever aan ons voorbij zie gaan.
Misschien dat iemand me kan bijpraten?
Jules Muis