Grieks drama: tijd voor een sluier
Crises als die rond de Griekse schulden vereisen een zorgvuldige, georkestreerde benadering. De huidige transparantie, met zijn real time informatievoorziening en kakofonie van opinies, kan een oplossing belemmeren.
Dankzij de huidige transparantie kunnen we de Griekse crisis van minuut tot minuut volgen. Als gevolg van diezelfde transparantie horen we een kakofonie van opinies van Europese leiders, met sterk uiteenlopende commentaren op die crisis.
Het resultaat daarvan is een groeiende onrust, met toenemend volatiele markten en oplopende kosten voor de Europese economieën als gevolg van de onzekerheid die volgt op het commentaar van steeds weer een andere politicus.
Transparantie is een nobel doel, met evidente voordelen voor markten. De recente ontwikkelingen rond Griekenland laten echter zien dat het wel eens hoog tijd zou kunnen zijn om serieus na te denken over de grenzen van die transparantie.
Martin Wolf, chefcommentator van de Financial Times, zei onlangs: "Bij veel onderwerpen (...) denken we dat de meningen van de grote massa's een groter gewicht hebben dan wetenschappelijke opinies."
Ik denk dat dit ook van toepassing is op transparantie. Het wordt in de huidige wereld als logisch beschouwd dat we allemaal per direct weten wat er gaande is. De massa's zouden daar recht op hebben.
Ik durf de stelling aan dat dit principe soms contraproductief is en mogelijke oplossingen van het probleem waar het om gaat ondermijnt.
Een recent voorbeeld was de tsunami in Japan en de daaruit volgende ramp bij Fukushima. Ik voel diepe sympathie met het Japanse volk maar ook met de Japanse regering die, terwijl ze bezig was met deze ramp van onvoorstelbare proporties, de wereld per direct informeerde over ontwikkelingen die ze zelf nog niet eens in volle omvang begreep.
Het is precies dit aspect dat instant, open en ongecoördineerde communicatie riskant maakt, en soms contraproductief.
De Griekse schuldencrisis is vergelijkbaar met de Japanse situatie, in die zin dat iedereen verwacht de antwoorden op een schaaltje te krijgen aangereikt - en vervolgens geïrriteerd raakt als die antwoorden uitblijven.
De schijnbaar niet te stoppen stroom van opinies en gezichtspunten van mensen die niet over het complete plaatje van de situatie beschikken, maar van wie de commentaren puur op basis van hun positie in het Europese apparaat wel door de markten at face value worden aangenomen, verergert deze situatie nog.
Voor het uitwerken van oplossingen heeft de Europese Unie in deze unieke crisis behoefte aan één stem. En dat zou een stem moeten zijn die beschikt over expertise en een volledig begrip van de situatie. Zoals die van de onafhankelijke Europese Centrale Bank (ECB), die weet hoe ze gevoelige issues naar de markt moet communiceren, hoe ze het zaaien van verwarring en onzekerheid moet voorkomen, en naar oplossingen toe kan werken.
De Amerikaanse historicus Francis Fukuyama zei onlangs in een interview dat "een groot probleem in het westerse publieke bestuur is dat we niet houden van eerbied voor experts en autoriteit niet graag delegeren aan experts. Daarom omringen we ze met allerlei regels, wat hun discretionaire slagkracht beperkt omdat we ze niet vertrouwen".
Dat lijkt een adequate beschrijving van het Griekse moeras, waar de enige institutie die beschikt over de experts en de benodigde knowhow niet voldoende wordt vertrouwd om deze complexe situatie te behandelen.
Politici kunnen hun rol spelen als de tijd is gekomen om besluiten te nemen en de markt de concrete stappen kan horen die zijn aangenomen.
De Griekse situatie is, zoals iemand recentelijk zei, een generationele verandering die in Griekenland onrust en verzet veroorzaakt die de zaken nog verder compliceren. Het test bovendien de levensvatbaarheid van de Euro. Het is, kort gezegd, een Grieks drama met gigantische implicaties die het Europese economische landschap voor altijd zouden kunnen veranderen.
Een crisis van deze proporties vereist een prudente en zorgvuldig georkestreerde benadering. Een minuut-voor-minuut verslag noch een kakofonie van opinies zal bijdragen aan een oplossing.
De Verenigde Staten lijken in deze zaken over een enkelvoudiger stem te beschikken. Of op zijn minst spreken de belangrijkste functionarissen elkaar niet tegen, of overvallen ze de markten terloops met onverwachte uitspraken.
De tickertape in New York die de toename van de nationale schuld in de Verenigde Staten laat zien, loopt met zo'n snelheid op dat het effect van een veelheid aan meningen, zoals nu in Europa aan de orde is, gemakkelijk is voor te stellen.
De geëigende benadering is om één official, die de Eurozone vertegenwoordigt, aan te wijzen als de enige bron voor de pers, terwijl de ECB werkt aan een acceptabele en geloofwaardige oplossing.
Dit kan ons in zekere mate doen afdrijven van de transparantie die tegenwoordig wordt verwacht. Maar het zal er voor zorgen dat een complexe situatie niet verandert in een onoplosbare situatie, die veel meer schade zou veroorzaken dan een tijdelijk verlies aan openheid.
Een Engelse versie van deze bijdrage werd op 30 juni 2011 gepubliceerd in het dagblad The National (Verenigde Arabische Emiraten).