Diploma-uitreiking
Eén van de dingen die ik geërfd heb van mijn voorganger Jan Helderman is het persoonlijk uitreiken van de diploma's aan alle nieuw afgestudeerde RA's. Dat gebeurt tegenwoordig gemiddeld één keer per maand in ons NBA-gebouw in kleine kring, waaraan een beperkte ceremonie is gekoppeld.
Jan heeft in zijn tijd meer dan achthonderd diploma's uitgereikt. Daar ben ik nog lang niet maar ik ben inmiddels wel de driehonderd voorbij dus mag mijzelf een ervaren diploma-uitreiker noemen. Driehonderd diploma's betekent overigens ook driehonderd keer op de foto. Soms moet ik overslaan vanwege andere verplichtingen maar dat doe ik niet graag want het is ontzettend leuk om te doen.
Bovendien geeft mij het de mogelijkheid om een 'stichtelijk' woordje tot de nieuwe collega's te richten. Een belangrijk onderdeel daarvan zijn de kernwaarden van de moderne accountant. Die kernwaarden zijn: zelfbewust, kritisch, professioneel sceptisch, rechte rug, en een bedreven communicator.
Zelfbewust omdat wij als accountants waarde toevoegen aan informatie, als accountant in business, als intern- of overheidsaccountant, of als openbaar accountant zowel als samensteller of als controleur. We hebben een prachtig en maatschappelijk relevant beroep en om dat te behouden moeten we ons meer dan ooit focussen op deze kernwaarden.
Om onafhankelijk te zijn heb je een kritische basishouding nodig. Dat betekent niet dat alles automatisch met wantrouwen moet worden beoordeeld maar wel met een gezonde dosis scepsis. "Is alles wat ons wordt verteld wel de gehele en volledige waarheid?" Daarmee komen we dan automatisch tot het belangrijke punt van professionele scepsis.
In alle discussies over kwaliteit en de tekortkomingen van het beroep wordt als oorzaak het ontbreken van voldoende professionele scepsis gezien. Professionele scepsis is meer dan een kritische houding. Het is het nadrukkelijk afstandelijk naar een probleem of dilemma kijken, daarbij niet betrokken rakend. Voorts betreft het bij jezelf herkennen van de mogelijkheid dat je betrokken raakt en daardoor niet meer objectief bent. Op het moment dat je niet meer objectief bent ben je in feite ongemerkt de vertegenwoordiger van een bepaald belang geworden en dus niet meer onafhankelijk.
U begrijpt nu waarschijnlijk waarom wij dit onderwerp zo belangrijk vinden dat 30 procent van de permanente educatie voor de leden die assurance verlenen en samenstellen zal worden gewijd aan dit ene onderwerp.
Een rechte rug betekent standhouden, ook als het moeilijk wordt. Dus ook als we vanuit een kritische houding gekeken hebben naar een bepaald dilemma en dat professioneel sceptisch hebben geanalyseerd en daarbij tot een bepaalde conclusie zijn gekomen, dan zijn we er nog niet en zullen met argumenten omkleed onze positie moeten kunnen verdedigen, ook als er enorme druk wordt uitgeoefend om tot een ander oordeel te komen. Op zo'n moment gaat het om de overtuiging van een zelfbewuste professional die alles afwegende tot een bepaalde conclusie is gekomen en daar niet van afwijkt.
Daarvoor dient de moderne accountant ook nog eens over uitstekende communicatieve vaardigheden te beschikken. Want uiteindelijk komen argumenten alleen goed over tafel als de andere kant begrijpt wat er wordt bedoeld. Ik hoor nog teveel dat accountants vinden dat ze het wel gezegd hebben maar dat de andere kant het niet heeft gehoord omdat het was verpakt in allerlei technische mumbo jumbo.
Kortom, de moderne accountant is iemand die zelfbewust kan omgaan met ingewikkelde dilemma's en grote tegenstellingen waarbij hij/zij de relatie met zijn of haar omgeving open houdt.
Als ik dit aan de nieuwe collega's vertel is het meestal muisstil in de zaal. Je merkt op zo'n moment dat je woorden effect hebben en dat is ook de bedoeling. Ik hoop daarmee bij te dragen aan een terugkeer naar onze kernwaarden. Want als we dat tot stand brengen, gekoppeld met de maatregelen in ons Plan van Aanpak, ben ik er van overtuigd dat het verloren vertrouwen na verloop van tijd weer terugkeert.
Ruud Dekkers