Opinie 23 mei 2011

Kritiekloos interview over vastgoedfraude

Dinsdag 24 mei 2011 spreek ik op een congres over vastgoed en fraude binnen die sector. Ik zal in ieder geval enige relativerende woorden spreken: anders dan sommige media ons doen geloven is niet iedere vastgoedhandelaar crimineel en een oplichter.

Twee uitstekende FD-journalisten, Vasco van der Boon en Gerben van der Marel, schreven in 2009 een 'onthullende reconstructie van de grootste Nederlandse fraudezaak ooit': het boek De vastgoedfraude. De journalisten beschikten kennelijk over grote delen van het dossier in het strafrechtelijk onderzoek naar tientallen fraudeurs en/of over goede informanten.

Het boek dat zij schreven leest als een trein en geeft zicht op de werkwijzen in de vastgoedwereld. Hun boek is leidend geworden in de beeldvorming ten aanzien van een sector waarin veel geld omgaat. Waarin een uitstekend netwerk, goede contacten en (voor)informatie van cruciaal belang zijn om geld te verdienen.

De verdachten die thans voor de rechter staan strijden niet alleen met het Openbaar Ministerie, maar ook tegen die beeldvorming. Voordat zij door de rechter zijn veroordeeld, is het voor velen al evident dat zij schuldig zijn.

Sommige verdachten zoeken dan ook bewust een podium om die beeldvorming bij te draaien. Zo verscheen hoofdverdachte Jan van Vlijmen deze week in de jongste Elsevier. Schrijver Leon de Winter was vanuit zijn kamp benaderd met de vraag of hij het verhaal van Van Vlijmen eens wilde optekenen. Dat wilde hij.

Het resultaat: een relaas van vijftien pagina's. Een protserig artikel over een man die het erg goed met zichzelf heeft getroffen. Zelfingenomen mag hij verhalen over zijn werk en zijn leven. Kritiekloos opgetekend in een stuk dat het predikaat journalistiek daarom niet mag dragen.

Illustratief is het slot van het artikel. Daarin tekent De Winter het volgende op over de hoofdverdachte: 'Jan van Vlijmen is een zeventiende eeuwse Hollandse koopman voor wie geen enkele regel of wet een obstakel vormt wanneer hij op weg is naar een deal. In een andere periode van de geschiedenis zou hij een adellijke titel hebben gekregen. In onze tijd is hij een boef.'

Evenmin dat het juist is verdachten als veroordeelden te beschouwen voordat de rechter heeft gesproken, is het juist een verdachte op deze manier een podium te bieden. Nog daargelaten dat het van de kant van de verdachte een schoffering is van de rechter en andere bij de rechtszaak betrokkenen. Een verdachte hoort zich immers eerst en vooral in de rechtszaal te verdedigen.

Al met al draagt de publiciteit eraan bij dat de sector en vastgoedhandelaren worden gestigmatiseerd. En net als dat er veel goede, degelijke en betrouwbare accountants rondlopen, bestaan er - totdat het tegendeel is bewezen - dito vastgoedhandelaren.