Cfo doorgezaagd

Ik mag ze wel, die cfo-studies van accountantskantoren. Over maatschappelijke nutskwesties natuurlijk. Alle kantoren doen het. De laatste was van Deloitte.

Neen, ik ga geen vergelijkend onderzoek doen naar wat er nu precies is gevraagd en uitgekomen. Dat hebben anderen voor mij al keurig en veel beter gedaan. 

Ik beperk me tot wat er structureel NIET wordt gevraagd. En ga dan even bij onszelf te rade waarom niet. 

For the sake of full disclosure: Ik sta niet geheel onafhankelijk ten opzichte van deze volledigheidsvraag, zie de volgende punten: 

• Nu de wereld toch bezig is de financiële architectuur beter in de steigers te zetten, hamer ik al een tijdje vervelend op het feit dat de cfo-functie aangaande de kernfunctieverdeling in interne controles (Trias Politica) een monstrum is (voor de chronisch mentaal afwezige studenten onder ons: het gaat om de scheiding tussen de beherende, registrerende en bewarende functie). En een bonusgedreven cfo is een monstrum in het kwadraat. Deze stellingname lijkt een open deur te zijn, althans wanneer je met mensen praat ‘over een biertje'. In publieke fora prefereren de werkenden onder ons, academia zowel als praktijk, echter te zwijgen als twee graven over deze kwestie - tenzij het anoniem kan. Ik benader met klem, en zweer bij de naad van de broek, dat mijn stellingname niet bonusgedreven is. En volsta er op te wijzen dat iedereen te koop is.
• Sommige van mijn beste vrienden waren/zijn cfo.
• Ik herinner nog uit mijn eigen praktijk hoe zorgvuldig en wetenschappelijk dit soort cfo-onderzoeken werden opgezet. We vroegen ons bij de opzet nooooit af: Is dit alleen maar een deuropener? Wie zijn potentiële cliënten? Wie sturen we ernaartoe om een goede indruk te maken? Welke vraag zouden ze nu echt graag willen horen? Welke niet? Hoe kunnen we de interessantste vragen stellen, die aantonen dat we hun branche kennen? Speelt m/v een rol? Wanneer maken we de kill? Ik deel u tevens mede dat gegeven mijn leeftijd mijn geheugen, als het uitkomt, zo lek als een vergiet kan zijn.
• Zoals een versleten accountant recentelijk brutaal heeft gezegd: 'Achter iedere dysfunctionele openbare accountant staat een dysfunctionele cfo'. Ik beken mij aanhanger van deze mechanistische denkschool.

Dit gezegd hebbende wil ik wel, onbezoldigd, enkele suggesties doen voor latent relevante vragen die een volgende cfo-studie (en kantoor!) een onderscheidend karakter kunnen geven: 

1. Kent u het eerste artikel van geloof in functiescheiding: registrerend, beherend, bewarend?
2. Waarom denkt u dat die voor iedereen geldt, maar niet voor cfo's?
3. Vindt u het gezond dat cfo's bonenmakers en bonentellers tegelijk kunnen zijn om vervolgens primair te worden (bonus) beloond op hun handigheid als bonenmaker eerder dan hun inhoudelijkheid als bonenteller?
4. Verklaar u nader.
5. Bent u een voorstander uw functie te scheiden in enerzijds een (bonusgedreven, mag best) money-managementfunctie en anderzijds een (van bonus gespeende) money-measurementfunctie, beide rechtstreeks rapporterend aan de ceo en de raad van commissarissen?
6. Als het zover zou komen, voor welke van de twee functies zou u dan kiezen?
7. Als het niet zover zou komen, bent u bereid deze combinatie van functies in combinatie met het bonusprikkelsysteem, publiekelijk te verdedigen?

Voor situaties waarin voor het onderzoek geen face-to-face-interviews worden gedaan maar wordt volstaan met een schriftelijke enquête, heb ik nog de volgende aanvullende vragen voor de cfo: 

• Heeft u deze enquête zelf ingevuld?
• Indien ja: waarom? Heeft u geen secretaresse of andere Unterlingen? Heeft u niets anders te doen?
• Hoeveel van uw bonus is meet-theoretisch kneedbaar? Hoeveel meet-technisch? Hoeveel heeft u nu echt verdiend voor de zaak?
• Zou u een externe accountant willen hebben die de cfo-functie in tweeën wil hakken: in een gelukkige financiële manager met variabele beloning enerzijds en een best ook gelukkige goed maar vast beloonde reality checkende controller anderzijds?

Advies voor onderzoekers: Vergeet vooral niet de antwoordenvelop mee te sturen, voorgefrankeerd en met een spuugbakje waarin vast één euro is gedeponeerd ter aansporing van een reactie. 

Advies voor accountantskantoren die menen dat je de trap van boven naar beneden moet vegen: dit is uw kans.