NBA 08 maart 2011

XBRL - de nieuwe haarlemmerolie

De overheid investeert zwaar in de implementatie van Standard Business Reporting (SBR) dan wel XBRL. Iedereen moet meedoen.

De belastingdienst wil aangiftes in XBRL-formaat, het CBS wil informatie in dat formaat, jaarrekeningen kunnen al in XBRL bij de KvK worden ingediend en de banken willen hun kredietrapportages graag zo ontvangen. XBRL lijkt wel de nieuwe haarlemmerolie van de gegevensuitwisseling. Dat is ook de bedoeling. Want XBRL is ontwikkeld om businessrapportages eenvoudig te kunnen samenstellen en uitwisselen.

Een pessimist zou kunnen zeggen dat big brother steeds dichterbij komt met XBRL. Banken, de Belastingdienst maar ook anderen zijn in die visie immers makkelijker in staat om slechte ondernemingen van goede te onderscheiden. Ze kunnen individuele ondernemingen steeds makkelijker vergelijken en zijn daarnaast in staat om trendbreuken te analyseren. Diezelfde pessimist voorziet hogere kredietopslagen voor slechte ondernemers en meer discussie met de Belastingdienst over ingenomen standpunten. En dat allemaal op kosten van de ondernemer en de accountant, die moeten investeren in hun XBRL-omgeving om dit allemaal mogelijk te maken.

Niet zo vreemd dus dat het FD recent melde dat het met de implementatie van XBRL niet erg wil vlotten.

Optimisten zien daarentegen een nieuwe wereld ontstaan, waarin 'gebruikers' beter worden bediend doordat zij de informatie krijgen die ze nodig hebben en kunnen weergeven op de manier die zij wensen. Daardoor kunnen ze beslissen om een krediet te verstrekken, een belastingaangifte goed te keuren of te investeren in een onderneming. Daarnaast zien ze een rol voor XBRL bij managementrapportages en de gegevensverwerking in het primaire proces.

Kan dit alleen met XBRL? Nee, ook nu worden er al op grote schaal elektronische aangiften verzonden naar de Belastingdienst. Alleen gebeurt dit nog niet met één standaard. Vergelijk het met het sturen van een Nederlandstalige en Engelstalige jaarrekening naar gebruikers in het buitenland. De Nederlandse zal een aantal keren moeten worden vertaald, de Engelse zal door meer mensen worden begrepen. De bedoeling van XBRL is dat informatie makkelijker wordt begrepen door verschillende systemen.

Het adviescollege beroepsreglementering ziet XBRL als een belangrijke ontwikkeling en wil daar graag aan meewerken. Omdat het cruciaal is voor de toekomst van ons beroep, maar ook omdat we daarmee een bijdrage kunnen leveren aan het beantwoorden van een aantal fundamentele vragen; over de rol van de accountant in dit proces, maar ook die van de verschillende maatschappelijke partijen. Vragen die vaak zullen gaan over de (on)zin van het vragen van meer informatie of andere zekerheid. Vragen die tot andere - meer, minder - regelgeving zullen leiden.

Maar misschien wel het belangrijkste is dat deze vragen accountants de mogelijkheid geven om op een fundamentele manier met het maatschappelijk verkeer te praten over betrouwbare gegevensuitwisseling en onze bijdrage daaraan. En daarmee wordt XBRL (SBR) misschien wel de haarlemmerolie om de verwachtingskloof te helpen slechten.

Deze bijdrage is ook verschenen in Accountant van maart 2011.