Opinie 17 maart 2011

IFRS SME, nou nee

Het is volstrekt zinloos om met elkaar in discussie te gaan over de inhoud en de toepasbaarheid van IFRS for SME's. Reden: ze zijn op onjuiste wijze tot stand gekomen.

De wijze waarop deze internationale verslaggevingsregels tot stand komen voldoen niet aan de kwaliteitseisen die moeten worden gesteld aan de voorbereidingsprocessen voor (internationale) wet- en regelgeving.

Wie zijn blik richt op het wordingsproces van omgevingswetgeving (milieuwetgeving, bouwwetgeving en dergelijke) constateert dat zowel gebruikers, toepassers als handhavers daar intensief, ook in detail, zijn betrokken bij de voorbereiding én dat er veelvuldig wetenschappelijk onderzoek plaatsvindt naar de effecten van wet- en regelgeving. Daarbij blijft de wetenschap in gesprek met alle partijen die belang hebben bij regelgeving die leidt tot effectieve en efficiënte uitvoering.

Wie met die blik kijkt naar de processen van IASB en FASB, begrijpt direct dat we eigenlijk met een hoop onzin bezig zijn. Tijdens enkele discussies op NBA-bijeenkomsten hoorde ik nogal wat kritiek van leden op de voorgestelde IFRS SME en andere IASB-regelgeving. De sleutel voor oplossing van zulke problemen ligt bij de voorbereidingsprocessen.

Mondialisering dwingt tot unificatie en codificatie van wet- en regelgeving. In dat opzicht is de huidige tijd vergelijkbaar met het einde van achttiende en begin van de negentiende eeuw, toen nationale wetgeving in de plaats trad van lokale gebruiken en systemen. We danken daar ons eerste nationale onderwijssysteem aan, maar ook de standaardisatie en codificatie van de liter en de meter.

Wie echter denkt dat regelgeving voor verslaggeving op eenzelfde centralistische manier is te realiseren, slaat de plank volkomen mis. Het aantal variabelen, actoren en daarmee interpretaties is anno 2010 dermate groot dat deze wetgeving niet alleen kan worden overgelaten aan hooggekwalificeerde, uiterst integere, hard werkende professionals die vanaf een zeer verre afstand naar de werkelijkheid kijken. Ongeveer zoals sterrenkundigen naar het heelal kijken, met dit verschil dat sterrenkundigen beschikken over instrumenten, methoden en technieken om zelf tot op detailniveau in te zoomen.

Effectieve en efficiënte regelgeving vereist een voorbereidingsproces waarbij er permanent en op velerlei niveaus feedbackmechanismen werkzaam zijn. De huidige Barnier-procedure is een welkom hulpmiddel om de controlekwaliteit te verhogen, maar zolang het verslaggevingsproduct dat er aan de voorkant ingaat tot stand is gekomen zonder dat de juiste feedmechanismen zijn toegepast, zal het resultaat aan de achterkant krakkemikkig blijven. Ofwel: Zolang verslaggeving niet duidelijk is geregeld, kan ook het oordeel over die verslaggeving niet duidelijk zijn.

Correcte en afgewogen voorbereidingsprocessen zouden leiden tot een toename van de kwaliteit van wet- en regelgeving. Die toegenomen kwaliteit dient tot uitdrukking te komen in betere effectiviteit en efficiency en zou leiden tot minder fouten en lagere uitvoeringskosten.