Opinie 25 maart 2011

Barnier, EP, hoezee, hoezee?

Deze site was er tijdig bij om de eerste liegt-er-niet-om-reactie op Barnier's greenpaper van de Juridische Commissie van het Europees Parlement te publiceren. Het is nog een conceptrapport, maar het is bevreemdend dat er vandaag nog niet op is gereageerd.

Nu was Marlies Dekkers natuurlijk een hele afleiding de afgelopen dagen, dus dit is geen kritiek. 

Het ontwerpadvies van de EP-commissie bevat misschien niet de frontale lobotomie waar ik tijdens de 'Barnier-dag' op 10 februari 2011 om heb gevraagd, maar is wel frontaal. De EP-commissie ziet het idee om de benoeming van de accountant aan een derde partij over te laten niet zitten. Maar wat er overblijft aan veranderingsvoorstellen liegt er niet om. 

Neen, ik ga wat er van Barnier's voorstellen overblijft nu niet allemaal met u uitpluizen, daar zullen we ongetwijfeld nog wel aan toe komen. Ik wil ons nu even bezighouden met de tactiek van de beantwoordingstrategie - hoe we ook over deze en verdere voorstellen denken. En dan kom ik al gauw tot 'aanval als de beste verdediging'. 

Wat je daar voor nodig hebt, als beroep, is niet een strijdplan dat puur reactief/verdedigend is, maar een plan dat ook de randvoorwaarden van een positieve beroepsuitoefening in kaart brengt, en wat daar voor nodig is. Daar heeft iedereen, het beroep, haar gebruikers, de toezichthouders, baat bij. 

En er is geen beter moment (nou ja, eigenlijk wel: beter voorkomen dan genezen) dan wanneer de oren met koud water worden gewassen. 

Ik heb zelf in Brussel twee van die randvoorwaarden genoemd, u inmiddels genoegzaam bekend en in mijn eerdere blogs uitvoerig beschreven: 

1. 'Systemic assurance statements' van de zijde van toezichthouders; uiteraard de belangrijke aantekening dat de stem van het beroep er een moet zijn van het versterken van deze voor het beroep belangrijke voorwaardenscheppende instituten, niet het uithollen ervan.
2. Corporate governance-reparatiewetgeving die de cfo-functie uiteenrafelt in een beherende functie en een registrerende.

En er zijn nog best andere te bedenken: verbetering van kwalitatief pertinent inferieure regelgeving, als we daar een mening over hebben, met name van verslaggevingstandaarden waarbij iedereen dat weet en ziet (Repo 105, off balance sheet), en liefst voordat het te laat is. 

Maar de wat mij betreft welkome aanval uit Brussel op de status quo van het beroep zou tevens een uitstekende gelegenheid zijn om ook de organisatie van de accountantspraktijk zelf - dus bovenop de hervormingsvoorstellen van de wetgever - op eigen initiatief nog eens aan een onderzoek en mogelijke zelfhervorming te onderwerpen. 

We hebben op deze site eerder een uitvoerige discussie gehad over het bedrijfsmodel van de grote kantoren, en de voorbarigheid van die kantoren om zich te presenteren onder één wereldwijde naam terwijl de basisvoorwaarden daarvoor nog ontbreken. 

Is dit niet een uitstekend moment voor die kantoren om hun cliëntenbestand te gaan scheiden enerzijds IFRS/ISA compliant cliënten - die dan verklaringen krijgen onder de wereldwijde naam - en anderzijds niet IFRS/ISA compliant cliënten - die onder een onderscheidende naam (bijvoorbeeld de wereldwijde naam plus landenaanduiding) worden afgetekend? 

Het beroep stelt zich ten aanzien van het creëren van de noodzakelijke randvoorwaarden voor de beroepsuitoefening veel te reactief op. Terwijl het binnenshuis een weelde aan inzichten en mogelijkheden heeft om zaken die in het parallelle belang zijn van zowel maatschappelijk verkeer als het beroep zelf, openlijk ter sprake te brengen. 

Dat leidt allereerst tot het gevoel en de suggestie dat het hier gaat om een introvert beroep, dat van nature is geneigd tot het niet verder kijken dan de neus lang is - saai maar nodig. 

Maar als dat te lang duurt, en dat saaie beroep slaagt er wel degelijk in om met die saaiheid geld als water te pompen ter eigener nutte, dan loopt het een gevaar dat de goegemeente daar doorheen prikt en het alleen maar ziet als een parasitair beroep, dat niet thuis geeft als het echt telt. 

Zoals Abraham Lincoln ooit zei: "One can fool some people all of the time, and all of the people some of the time, but you can not fool all of the people all of the time". 

De huidige aanval van buiten moet daarom worden gezien als een nieuwe kans voor het beroep om met een volkomen gerechtvaardigde tegenaanval uit een andere hoek nieuwe beroeps- maar ook bredere regulering te bewerkstelligen. Tenminste, zolang dat niet alleen gaat om het melken van de verplichte controlekoe. 

Wij wachten af, met gezond scepticisme. 

Jules Muis