2011: Gaat het eindelijk gebeuren?
De laatste hap van de oliebol. Een glas champagne met nieuwe voornemens wordt gedronken. De eerste dag van het nieuwe jaar staat bij mij in het teken van een nieuwe column. Een column voor een nieuw maandblad. Een nieuwe beroepsorganisatie. Een moment om even terug en vooruit te kijken. Om frisse voornemens te maken is een moment van terugblikken namelijk onontbeerlijk. Zeker in deze tijden van turbulentie waarin ons accountantsberoep zich bevindt.
In 2010 gebeurde natuurlijk het nodige dat u toch aan het denken moet zetten. Accountants lagen wederom zwaar onder vuur. Het AFM-onderzoek gaf aan dat de kwaliteit van de accountantscontrole fundamenteel beter moet. Een onvoldoende professionele kritische instelling bij werkzaamheden en tekortkomingen in kwaliteit en gedrag bij de grote jongens. De tone at the top is schijnbaar niet veel beter dan de sfeer waaruit mede onze crisis is ontstaan.
Vanuit een andere hoek onderschrijft zelfs het kabinet het tekortschieten van de accountants in de maatschappelijke taak. Zo concludeerde commissie De Wit tekortkomingen op het gebied van begrijpelijke en toereikende toelichtingen bij jaarrekeningen van financiële instellingen. Vooral de waardering van financiële vaste activa vraagt om herijking. Laat ik maar de houding en het gedrag van de grote vier op de Indiase markt even niet in de beschouwing meenemen. Natuurlijk is dit het moment om als not-big-four-kantoor te gaan roepen om EU-hulp om via de zijdeur de ontstane (vermeende) dominantie te kop in te drukken.
Gaat het hen daadwerkelijk om dominantie of is het een manoeuvre om een deel van deze felbegeerde markt zelf in handen te krijgen?
Wat is er nog over van onze vertrouwenspersoon in 2011? 2011 is hét moment om het beroep grondig te renoveren. Te vaak werden in de afgelopen tijd voor accountants vervelende conclusies getrokken.
Lopende discussies over kwaliteit, toezicht en een plan van aanpak dienen wederom het vertrouwen te herstellen. Hoeveel regels en plannen zijn er nog nodig?
De kern van het probleem zit in de mens. Ook in de psyche van de accountant. Normen en waarden en beroepsethiek leer je niet alleen via boekwerken en codes. Het is attitude, een way of life. Die gaat verder terug dan de accountantsopleiding en wordt mede gevormd door opvoeding en omgeving.
Zolang carrièrepaden binnen grote accountantskantoren mede worden afgestemd op acquisitiekracht van individuen, vlotte babbels en efficiency gaat het ten koste van de noodzakelijke kwaliteit. Vlotte babbels gaan veelal niet hand in hand met rechte ruggen. De houding van beleidsbepalers in de accountancy zou vooral transparantiegericht moeten zijn. De klant centraal stellen en eigen ego's aan de kant schuiven. Discussies over geheimhouding overboord ten faveure van het behouden van onze wettelijke functie.
Afwachten is ook een strategie. De overheid zal waarschijnlijk niet wachten. Deze gaat, al dan niet onder internationale druk, fors ingrijpen. Het vertrouwen in de kapitaalmarkt staat zeer hoog op de agenda.
Misschien een idee om de wettelijke controles van organisaties van openbaar belang onder te brengen bij de overheid. De overheid als controleur en opdrachtnemer. Overheidsaccountants die voor het maatschappelijk belang strijden tegen een naar overheidsmaatstaven marktconform salaris. Kwaliteit vóór arbeidsvoorwaarden.
2011: Hét moment om ons beroep zelf vorm te geven, voordat andere partijen dit zullen doen. Bent u eindelijk wakker? Meelopers zie ik namelijk voldoende, leiders onvoldoende.