Opinie 06 december 2011

Reacties op Barnier: it's a shame!

Regelmatig overzie ik als collega-accountant met plaatsvervangende schaamte het accountantsspeelveld. De afgelopen week werd ik meerdere keren door die schaamte bevangen.

Hoe dat zo? Zoals bekend kwam Barnier recent met zijn lang verwachte voorstellen. Zowel internationaal als nationaal kwamen daar veel reacties op. Ik heb me er in hoge mate aan geërgerd: het was louter preken voor eigen parochie.

Verheugde reacties van de 'grote vier' op het niet doorgaan van de verplichte joint audits. Dat laatste is gunstig voor hen. In tegenstelling tot de voorstellen aangaande de audit-only firm, beperking controle en overige diensten en kantoorroulatie; waarover zij dan ook minder te spreken zijn.

De second tier organisaties reageerden tegengesteld. De voor hen gunstige joint audit bleef uit en dus past hen op dat punt vooral teleurstelling. Het concept van audit only voor de grote kantoren en kantoorroulatie werd - zoals te verwachten - positiever ontvangen.

Het zou de bestuurders van deze accountantsorganisaties sieren indien ze boven de eigen belangen uit stijgen. Deze organisaties bestaan in de huidige vorm bij de gratie van de wetgever. Ze hebben het vertrouwen gekregen een wettelijke taak uit te voeren.

Vertrouwen dat zij te vaak hebben beschaamd. Daarom komt Barnier met veranderingen. Het beroep kan de luxe van zelfregulering niet aan. Het zelfreinigend vermogen is te gering.

Het is makkelijk de Barnier-voorstellen als ondermaats af te doen. Maar kom dan met alternatieven die recht doen aan de maatschappelijke onvrede over de beroepsuitoefening. Een alternatief is bijvoorbeeld een nog strengere toezichthouder (AFM), met nog ruimere bevoegdheden.

Dat het beroep niet wil of kan komen met alternatieven is betreurenswaardig. Dat geldt ook voor de reactie van de NBA dat niet in staat is gebleken boven de partijen te staan en met een het beroep waardige reactie te komen. Een beroep dat overigens bestaat uit vele accountants op wie de kritiek van Barnier - en in diens kielzog Plasterk - zich niet direct richt, maar die er indirect wel door worden getroffen.

De NBA noemt haar reactie 'genuanceerd'. Daarmee heeft dit begrip een nieuwe betekenis gekregen. Want is het genuanceerd om het 'laaghangend fruit' van Barnier te omarmen terwijl tegelijkertijd zijn ingrijpende voorstellen bij het oud vuil worden gezet?

En ook de NBA preekt graag voor eigen parochie door te wijzen op de inmiddels grijs gedraaide plaat die 'Plan van Aanpak' wordt genoemd. Met voorstellen waar je qua hoofdlijn niet tegen kunt zijn, maar die in de uitwerking te mager zijn.

De politieke boodschap dat het nog niet genoeg is moet toch eens worden begrepen?