Opinie 02 november 2011

Integriteit en overheid

Het begrip 'integriteit' kent evenveel betekenissen als gebruikers. Dat het begrip ook aanleiding kan geven tot concurrentievervalsing, blijkt uit het volgende.

Ik ben niet zo'n lezer van overheidshandreikingen. Daardoor las ik pas recent de 'Handreiking integriteit politiek ambtsdragers bij gemeenten, provincies en waterschappen' van april 2011 van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Een prima stuk, ook voor accountants. Wel met veel open deuren, maar gezien de vele incidenten voor veel politiek ambtsdragers vermoedelijk toch een ogenopener.

En dan lees ik op pagina 65 "Maak gebruik van de koepelorganisatie, het ministerie van BZK en van andere deskundigen." Ik denk: werk!

Maar dan: 'Het Bureau Integriteitsbevordering Openbare Sector (BIOS), onderdeel van het Centrum voor Arbeidsverhoudingen (CAOP), heeft tot doel overheidsorganisaties te ondersteunen bij een effectief en samenhangend integriteitsbeleid. BIOS heeft een website met informatie over integriteit (www.integriteitoverheid.nl). Zo wil ik ook wel worden aanbevolen.

Op haar website vermeldt BIOS dat zij een initiatief is van het ministerie van BZK. Wat zij verzuimt te expliciteren, is dat BIOS een private commerciële organisatie is. Om dat te ontdekken, moet je naar een andere site toe, die van het al genoemde CAOP. Daaruit blijkt dat het CAOP al sinds 1995 een zelfstandige private organisatie is. Kennelijk is dat bij het ministerie van BZK nog niet doorgedrongen.

Fouten kunnen gebeuren, maar zijn te vergeven, zolang de inzet van het handelen maar zuiver is. Kun je dat van BIOS ook zeggen? Je afficheren met een andere organisatie, zonder te vermelden dat je daar in feite niets (meer) mee te maken hebt, doet mij twijfelen aan de zuiverheid van de inzet van het handelen.

Ik heb ook eens gekeken op de website van BING, Bureau Integriteit Nederlandse Gemeenten, een concurrent van BIOS. Reden daartoe was de recente roep van de Roermondse gemeenteraad om onderzoek door BING naar wethouder Jos van Rey - alsof het de Rijksrecherche was.

BING meldt op haar homepage een initiatief te zijn van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG, een in bovengenoemde handreiking aanbevolen koepelorganisatie), zonder haar werkelijke private commerciële status te vermelden, waaruit had kunnen blijken dat er geen band meer is met de VNG.

Het is niet vreemd dat overheden telkens weer menen een boven commerciële belangen uitstijgende organisatie in te huren, terwijl niets minder waar is. Vrij naar de voor integriteit cruciale psalm 146:3: Vertrouw niet op organisaties die de 'i' van integriteit in hun naam dragen.