Accountant, neem dialoog met publiek serieus
Gaan accountants straks zekerheid verschaffen over systemen van risicobeheersing en over de duurzaamheid van bedrijfsmodellen? Wat ons betreft wel.
Het is tijd voor een maatschappelijke dialoog over de toekomstige reikwijdte van de accountantscontrole, het normenkader en de mate van zekerheid die de accountant kan verschaffen. Naast praten moeten we ook beginnen.
De kredietcrisis heeft geleerd dat de accountant volgens het publiek zijn maatschappelijke relevantie moet versterken door meer te communiceren en zich daarbij uitdrukkelijker te richten op het identificeren van strategische bedrijfsrisico's en deze bespreekbaar te maken.
Per vandaag kunnen accountants hun mening over het risicomanagement van ondernemingen nadrukkelijker op de agenda van de audit-committee plaatsen en waar nodig delen met het publiek via de controleverklaring bij de jaarrekening, op grond van hun maatschappelijke verantwoordelijkheid. Dat is een logisch en essentieel aspect van de maatschappelijke verantwoordelijkheid van een controlerend accountant.
Dat geldt ook voor zekerheid verschaffen over systemen van risicobeheersing, bijvoorbeeld door expliciet te oordelen over de risicoparagraaf van een onderneming die het bestuur daarvan naar buiten brengt. Hiervoor is echter een fundamentele aanpassing nodig van het regelgevend kader en consensus over het normenkader en de manier van rapporteren. Een en ander impliceert ook een andere rolinvulling van de raad van commissarissen. Daarvoor is input nodig van datzelfde publiek.
Wat wil de maatschappij bijvoorbeeld zien over risico's die samenhangen met het bedrijfsmodel en de ondernemingscultuur en wat is de definitie van een aanvaardbaar verdienmodel? De dialoog daarover is nu noodzakelijk.
Als het aan ons ligt gaat de beroepsgroep van accountants tegelijkertijd aan de slag door publiekelijk op ondernemingsniveau te rapporteren over systemen van risicobeheersing en over de duurzaamheid van bedrijfsmodellen, bijvoorbeeld via bedrijfsvergelijkingen. De sectorgewijze managementletters van de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA) over bijvoorbeeld de vastgoedsector zijn een goed startpunt geweest.
De volgende stap is dat individuele accountants zich richting de audit committee van hun cliënten uitdrukkelijker uitspreken over kwetsbare plekken en bewaken dat de onderneming daarover transparant communiceert met de buitenwereld.
Accountants kunnen hun relevantie versterken door waar nodig via een toelichtende paragraaf in de controleverklaring de maatschappij te attenderen op deze kwetsbare plekken. Dit laat onverlet dat de regie voor het openbaar maken van deze informatie primair moet blijven liggen bij de ondernemingsleiding.
Het is een cruciaal moment voor hervormingen in het accountantsberoep gericht op het vergroten van de toegevoegde waarde voor het brede publiek. Dit kan door de audit-committee en de maatschappij meer inzicht te geven in de kwaliteit van het risicomanagement, in de relatieve positie van een onderneming in de sector en door vaker gebruik te durven maken van een toelichtende paragraaf in de controleverklaring.
De toekomst van het beroep ligt echter in het verstrekken van zekerheid over systemen van risicobeheersing en duurzaamheid van bedrijfsmodellen, aanvullend op de jaarrekeningcontrole. Belangrijk dus om de dialoog daarover met de maatschappij vanaf vandaag in te zetten.