Facebook, Kennis Delen en een Top 10 van randvoorwaarden
Deze week gaf Steven Pearlstein, een van mijn favoriete Washington Post-commentatoren, een indringende schets van de nieuwe Wallstreet-mores na de kredietcrisis. Dit in de vorm van een verhaal over de voorgenomen beursgang van Facebook. Een voortreffelijke tekening van hoe het rauwe kapitalisme nog steeds werkt, als we voorkennis en vriendjespolitiek van geprivilegieerden als norm accepteren.
Als Pearlstein gelijk krijgt, en de kleine investeerders die op de top van de aangejaagde perverse markt mogen instappen zich even later inderdaad belazerd zullen voelen, zal er altijd ook wel weer een accountant worden gevonden die kan worden aangesproken op zijn optische afwezigheid als micropoortwachter. Daarmee het hele beroep met zich meeslepend, ook al kan alles ‘volgens de regels' zijn gegaan.
In deze en vele andere kolommen is op allerlei manier - positief, gemengd, schamper - gereageerd op de verdedigende reacties van officiële beroepszijde op de kritiek op haar functioneren in de (aanloop naar) de kredietcrisis. Met de vraag of haar voorstellen tot verbetering niet meer zijn dan een achterhoedegevecht om zoveel mogelijk de status quo te handhaven.
Maar er is één punt waarop voor- en tegenstanders en sceptici van de hervormingsvoorstellen nog samen bruggen kunnen bouwen: de randvoorwaarden voor een gezonde beroepsuitoefening duidelijk in kaart brengen en communiceren.
In het verleden heb ik nooit veel gehoor gekregen op mijn smeekbeden in die richting. Met als gevolg dat het beroep zichzelf ertoe veroordeelt constant negatief en verdedigend in het nieuws te komen. Vaak onder omstandigheden waarin 'het volk' moeiteloos door de flinterdunne argumentatie en draaikonterij heenkijkt en daarom ook ieder hervormingsvoorstel met wantrouwen beziet.
Het Project Kennis Delen project is een eerste goede aanzet voor verbetering van onze uitgangspositie als er later weer iets structureel fout gaat. Maar tot nu toe is dat niet meer (of minder!) dan een nuttige maar magere grabbelton van even nuttige onderwerpen, terwijl veel nuttiger onderwerpen misschien binnen handbereik liggen.
Neem het uitvoeren van EU-banken stresstesten door dezelfde EU-instituten die volwassen fair value accounting terzijde hebben geschoven, en die zichzelf vervolgens natuurlijk - via Ierland- voor de derde maal tegenkomen.
Ik herhaal mezelf, maar ik snap niet hoe je volwassen stresstesten kunt uitvoeren zonder daarbij ook een balans in handen te hebben die je vertelt hoe de vlag er op basis van integrale fair value bij hangt.
Of neem toezichthouders (ook die op 'het beroep') die opereren zonder verantwoordingconstellatie die ze dwingt helderheid te geven over de stabiliteit van het financiële systeem als geheel. Ik weet het, u hoort dit niet voor het eerst.
Sommige externe risico's die buiten de eigen macht van het beroep liggen zijn door het beroep met groot gemak bij voorbaat te inventariseren en te communiceren - als de wil en de visie er maar zijn. Zo'n inventarisering van systeemgedreven risico's vooraf, schept voor het beroep de mogelijkheid haar kwetsbaarheid in beeld te brengen als het fout gaat. Maar, nog belangrijker, het stimuleert de maatschappelijke en politieke bewustwording om systeemgedreven risico's te fixen voor het te laat is.
Wij hebben de boot gemist bij de kredietcrisis. Ik blijf volhouden dat het beroep toentertijd alle kennis onder haar gelederen had om tijdig aan de bel te trekken en/of preventief bezig te zijn. Kennis Delen is een goed opstapje voor een landelijk, regionaal (Europees) en wereldwijd project dat alle randvoorwaarden - en vooral het ontbreken van goede constructies om deze inhoud te geven - in kaart te brengen.
Zo'n collectieve boodschap helpt het beroep preventief en achteraf, als haar observaties niet serieus zijn genomen. En nog belangrijker: het is een sterk maatschappelijk en politiek signaal hoe het beroep aankijkt tegen de soliditeit en werking van de financiële architectuur.
Opstellen van een Top 10 van deze randvoorwaarden vraagt niet meer dan een blauwe maandagmiddag, een rondetafel en een paar open geesten.
We zouden ter warming up Facebook - zie het genoemde verhaal van Pearlstein - als een levende casus kunnen nemen. En de verhandelingen op Facebook kunnen zetten.
Leuker kunnen we het niet maken.