Opinie 28 januari 2011

Brussel: Barniers accountantsgehaktweek

Barniers green paper doet deze week mondeling examen. Het is ‘Barniers accountantsgehaktweek'. Ik hoop erbij te zijn in Brussel en het achterste van mijn tong mee te nemen.

Brussel is een fantastisch multicultureel trefpunt van exotische stammen, inclusief Belgen en Hollanders, gelegen in een uiterst gastvrij en hardwerkend land. Het is het informele Washington DC van Europa. 

Ik heb er meer dan twintig jaar gewoond, in drie etappes. Eerst in 1973, toen ik de dynamiek van het openbare beroep mocht meemaken vanuit de Europese harmonisatie-optiek (4e en 7e Richtlijn) en in dat proces mijn eerder opgedane big eight machovooroordelen langzaam afschudde. 

In 1982, een huwelijk, twee kinderen, drie huizen en vier groentetuinen verder ben ik teruggekeerd naar Nederland. Met als ervaringsbonus het buitenschilderen van een oud huis en begrijpen waarom schilders fluiten tijdens hun werk en accountants niet. 

Ik ben er van 1991 tot 1994 weer teruggekeerd. De EG maakte versnelde vooruitgang onder de ijzeren en visionaire hand van voorzitter Jacques Delors, de 8e Richtlijn had het licht gezien en de big eight begonnen te consolideren met Ernst Whinney en Arthur Young als eerste huwelijk. Ik mocht vanuit Brussel de gezamenlijke Europese praktijk een paar jaar mee helpen aansturen. 

In 2001-2005 was het weer raak. Toen had ik het voorrecht om als EC Interne Accountant een paar jaar te ruiken aan de professioneel- politieke dynamiek van de Europese uitbreiding, harmonisering en economische uitbouw. Deregulering zorgde ervoor dat het beroep goeddeels met rust werd gelaten, afgezien van een facelift van de 8e richtlijn en de geboorte van het transparantieverslag voor accountantskantoren. IFRS werd omarmd en bijna tegelijkertijd weer gecastreerd door de partiële verwijdering van enkele vitale fair value elementen. 

Vandaag ben ik weer terug, in een heel ander Brussel, dat heeft ontdekt dat als je de wederzijdse Europese familierechten en -verplichtingen niet goed op elkaar afstemt en afdwingt, iets moet ‘geven'. Met uiteindelijk de belastingbetaler als de gulle gever die wordt verwacht te functioneren als een verzekeringsbedrijf dat iedere onverzekerde klant die te belangrijk is om te vallen, bij uitslaande brand een verzekeringspolis aanbiedt tegen reguliere premie met wat strafpunten. 

Ze willen me er dit keer maar twee dagen hebben, geen twee jaren. Ik moet er vroeger ooit iets verkeerds hebben gezegd. 

Nu mag ik iets zeggen over het Barnier green paper. En ik zal dat dus doen vanuit het perspectief van de stakeholder die nooit echt aan het woord komt maar wel wordt geacht de portemonnee te trekken zodra het speciaal daarvoor aangestelde bewakingspersoneel - toezichthouders, wetgevers, accountants - met de kop in het zand wordt gevonden. Met andere woorden: de Belastingbetaler. Outbailer in last resort.

Het is een heel interessante exercitie, die belastingbetalersoptiek. Probeert u het maar eens. Welk belang heeft de belastingbetaler bij een inhoudelijk goed functionerend en signalerend accountantsberoep? 

Wel, vraagt u het maar aan de ‘nationale schuld'-accountants van de Eurostats of Centraal Planbureaus van deze wereld. En reken dan de verdubbeling van de schulden van de Centrale Banken maar mee: het geld (‘investeringen') dat wordt gebruikt om onder monetaire vlag fiscale roekeloosheid af te dekken of liegende lidstaten op het rechte pad te praten.  

Let vooral op de waardering aan de activazijde. En probeer eens inzicht te krijgen in de off balance sheet constructies, zonder IPSAS-hulp, ook in de Nederlandse situatie. 

En denkt u dan tegelijk even aan uw eigen portemonnee. Dan weet u meteen waarom buitenschilders fluiten.