De kous-op-de-kop-zomer van 2010
Deze site staat om begrijpelijke redenen bol van reacties over de ferme hand waarmee de AFM de oortjes van de accountantspraktijk met koud water heeft gewassen. Zo'n indringend ritueel kan ook op persoonlijk gebied zo zijn vruchten afwerpen, heb ik gemerkt.
Ik weet niet hoe het u is vergaan deze zomer, maar mij hebben ze een paar keer de oren met koud water gewassen. Gelukkig is het hier in Washington DC al ruim veertig dagen 35 graden, maar toch is het even wennen. Ik wil deze ervaring(en) graag met u delen.
1. Allereerst verscheen afgelopen weekend de schrijver Mark Twain tot mij via een krantencitaat: "It ain't what you don't know that gets you into trouble. It's what you know for sure that just ain't so."
Jarenlang heb ik gepreekt dat de wortels van de kredietcrisis gezocht moesten worden in het feit dat er te veel onbekenden in de systemic vergelijking zaten en dan fluit Twain mij vanuit zijn graf hardhandig terug: het gaat niet om onbekenden in de vergelijking maar om de bekende variabelen die onjuist blijken.
Ik heb de hulp nodig van wiskundig hoogbegaafden om hier echt uit te komen, maar Twains wijsheid knaagt wel aan mijn zelfvertrouwen. Wat overigens ook een winstpuntje kan zijn.
2. Werd ik in begin 2010 onverwacht overspoeld met ongevraagde publicitaire belangstelling (en was ik net gewend aan de gedachte ‘wie zwijgt stem toe'), komt mijn aloude vriend Jos van Huut in een interview in AccountancyNieuws met de sobere opmerking "Jules Muis is niet de enige spreekbuis van het beroep."
Mijn oren tuiten nog, maar ook hieruit valt iets nuttigs te destilleren. Jos van Huut heeft gelijk: We zijn allemaal de spreekbuis van het beroep - in onze praktijkuitoefening, meningsuitingen, in wat we (niet) doen, wat we zien of zeggen.
Wel wil ik Jos nog even vragen of zijn opmerking nu een accountantsverklaring was of een verklaring van een accountant. En waarom dat echt een verschil uitmaakt.
3. Ik heb in mijn tijd bij de Wereldbank en Europese Commissie veel geleerd van economen, ondanks hun soms angstwekkend simplistische veronderstellingen over veelal als vast veronderstelde bekende variabelen. Mijn eigen opvoedkundige werk richting economen (voor wat hoort wat) beperkte zich tot de poging ze over te halen hun vaststellingen door een ‘dubbele boekhoud'-molen te draaien, liefst voor publicatie: macro zijn alle transacties per saldo zero sum. Ieder debet heeft dus zijn credit, in ieder geval is de ene kant ongeveer gelijk aan de andere kant.
Maar onlangs lees ik dat econoom Sweder van Wijnberger zich verzet tegen het 'onderwater' verklaren van een aantal pensioenfondsen, omdat de bij de berekening van de dekkingsgraad door DNB gehanteerde discontovoet op langere termijn onrealistisch laag zou zijn (hoe lager de rente, hoe hoger de waarde van de verplichtingen). Vijf procent zou beter zijn geweest, vindt Van Wijnbergen. En dan ziet het solvabiliteitsplaatje er opeens veel vrolijker uit.
Jawel, aan de verplichtingenkant. Maar wat voor effect heeft zo'n opvrolijkende aanname op de andere kant, de huizenmarkt, hypotheekrente, de investeringen van pensioenfondsen? En hoe ziet dan het eindplaatje er uit?
Ik kon mijn koude oren niet geloven. Economie bedrijven zonder dubbel boekhouden is als een jongenskostschool die nooit over een meisjeskostschool heeft gehoord. Dat is ook, op lange termijn, een onvruchtbare en onhoudbare situatie.
Jules Muis