Opinie 04 mei 2010

Solvency ll: valkuil banken bij kredietcrisis dreigt ook voor verzekeraars

Eind 2012 moeten verzekeraars voldoen aan de normen van Solvency ll, een nieuwe kapitaalstandaard voor de sector. Het lijkt dat verzekeraars die volop bezig zijn met de implementatie tijd genoeg hebben. Tot nu toe benaderen zij Solvency ll echter met name als een cijfermatige en kwantitatieve operatie die tot uitdrukking komt in rekenmodellen.

Simone Heidema en Richard Lubbers

Minder aandacht gaat uit naar de rol van de governance. Bestuurders van verzekeraars vertrouwen overwegend op de technische rekenmodellen. Veel beter zou het zijn als verzekeraars het proces van implementatie beginnen door vast te stellen welke risico's zij bereid zijn te nemen. 

Solvency ll is bedoeld om stakeholders het vertrouwen te geven dat verzekeraars kunnen voldoen aan financiële verplichtingen. De standaard wordt gedragen door drie zogenaamde pilaren. 

De eerste pilaar bevat regels voor modellen die aangeven welke kapitaalreserve vereist is voor een verzekeraar. 

De tweede pilaar heeft betrekking op governance en risicobeheer. Solvency ll eist in deze tweede pilaar dat verzekeraars kunnen aantonen dat zij de modellen voor het vaststellen van kapitaalvereisten, daadwerkelijk gebruiken voor hun besturing, zoals prijsstrategie, kapitaal allocatie, herverzekeringsstrategie en de strategische besluitvorming van de onderneming. Dit betekent dat bestuurders van verzekeraars zich bij elke beslissing bewust moeten zijn van de invloed op het risicoprofiel en de kapitaalreserves van de organisatie. 

In de derde pilaar tenslotte zijn de regels vervat over rapportage en transparantie. Elke verzekeraar dient jaarlijks publieke openheid te geven over kwantitatieve en kwalitatieve informatie over het bedrijf. De kwantitatieve informatie betreft onder meer de hoeveelheid en kwaliteit van het kapitaal. De kwalitatieve informatie gaat over zaken als governance, risicoprofiel, risico's zelf en de aard en conditie van het bedrijf. 

In de sector is er vooral aandacht voor de eerste pilaar, zoals ook blijkt uit uitingen van De Nederlandsche Bank en het Verbond van Verzekeraars. De eenzijdige focus op de rekenmodellen biedt echter schijnveiligheid. Ze zijn gebaseerd op aannames en theorieën waarvan de betrouwbaarheid wordt betwist. Zoals The Economist in februari schreef: It turns out that in financial markets "black swans", or extreme events, occur much more often than the usual probability models suggest. These days blowups are twice as frequent as they were before the first world war.

De geest van Solvency ll zit dan ook niet in de rekenmodellen van de eerste pilaar, maar in de tweede pilaar, die de governance regelt van de bestuurders. Juist op dit punt lopen verzekeraars achter, zo constateerde ook de Britse toezichthouder voor de financiële sector, de FSA, afgelopen februari. 

85 procent van de ondervraagde verzekeraars schiet nog tekort op het gebied van risk management, het begrip van modellen in de eerste pilaar - inclusief hun aannames - en het in balans brengen van deze modellen met strategische besluitvorming. 

Dezelfde valkuil die ook de banken parten speelde bij de kredietcrisis, dreigt nu ook voor verzekeraars: voldoen aan alle regels zonder zicht op de reële risico's. De vereiste transparantie bieden is onder zulke omstandigheden moeilijk, waardoor ook het winnen van volledig vertouwen uitblijft. 

De nieuwe kapitaalregels werken alleen als verzekeraars opereren vanuit zelf gekozen risicobereidheid. Alle modellen voor risicobeheersing horen hierop gebaseerd te worden. 

Bestuurders moeten zorgen dat dit ook gebeurt. De transparantieregels tenslotte helpen om daar inzicht in te geven en verantwoording over af te leggen. Voor verzekeraars die handelen vanuit dit inzicht, is Solvency ll een nuttige versterking.

Simone Heidema RA is oprichter en managing partner van CPI Governance (CPI staat voor Corporate, Public en Internal). CPI Governance ondersteunt bestuurders en hun organisaties bij de inrichting en implementatie van good governance en risicomanagement. Simone is voorzitter van het platform voor Corporate Governance en is lid van de adviesgroep Corporate Governance van het NIVRA. Richard Lubbers RA is partner bij CPI en richt zich vooral op risicomanagement in de financiële sector.