‘Makkelijk praten’ over noodzakelijke management change
Het verschil tussen een blogger en een voyeur is dat de eerste zijn waarnemingen, hoe subjectief dan ook, deelt met de rest van de wereld. Het verschil tussen een actieve accountant en een accountant ‘in onrustige ruste' is dat de eerste bij alles wat hij zegt primair rekening zal houden met de belangen van de organisatie waar hij werkt, en de laatste alleen met die van zijn (privé)partner.
Ergo, als blogger, ook nog wonend in het buitenland, heb ik makkelijk praten. Ik realiseer mij dat, waardeer uw begrip en begrijp uw veroordeling.
Vanuit deze geprivilegeerde - volgens sommigen: vrijblijvende - positie zij het me veroorloofd toch enkele kantekeningen te plaatsen bij de wetgevingstitanenstrijd die zich nu in mijn gastland de VS ontvouwt over de hervormingsvoorstellen voor de financiële sector.
Let wel, een gastland dat een belangrijk deel van de 2.3 biljoen dollar aan verliezen in de bankensector (laatste schatting IMF) heeft weten te exporteren naar - vooral - Europa en de rest van de wereld. En een land dat begrijpelijkerwijs ondanks alles haar dominante positie als market maker en market winner wil handhaven, maar zich tegelijkertijd realiseert dat dit niet kan zonder hervormingen (Democrats) of de schijn van hervormingen (Republicans).
Momenteel wordt in de VS hard gewerkt aan ingrijpende maatregelen om een crisis van deze omvang en diepte in de toekomst te vermijden. Niet zo verbazingwekkend, want de woede in Mainstreet over de Wallstreet-excessen is groot, en terecht. En de echte kosten van de crisis zijn nog veel hoger dan bovengenoemd bedrag van de IMF-bonentellers, die gemakshalve de enorme 'collateral damage' - werkeloosheid, inkomsten en vermogenoverdrachten vanwege lage rentes voor sommigen, hoge rentes voor anderen - even niet meetellen. Deze kosten van monetaire politiek liggen kennelijk buiten het zicht van onze marktgedreven mondiale poortwachters over dezelfde (mondiale) monetaire politiek.
De verontwaardiging van de Amerikaanse man in the street, die dwars heenkijkt door Repo 105 kunstconstructies, is niet te beschrijven. Gezond 'gesundes Volksempfinden', jawel het bestaat.
En dat brengt die woede heel dicht bij de vraag over de maatschappelijke toegevoegde waarde van ons beroep. Want disfunctionele, uitsluitend regelgedreven poortwachters - wat hun formele excuus ook is - zijn gevaarlijker voor het ordelijk functioneren van het systeem dan helemaal geen poortwachters. En regelgedreven verdedigingen zonder hogere principes zijn dodelijk voor een beroep dat alleen inhoud boven vorm predikt als het geen pijn doet.
De huidige hervormingsvoorstellen in de VS zijn een serieuze poging in de juiste richting. Maar er zijn nog wezenlijke zaken onbeslist. En de vooruitgang, vooral op het punt van derivatenregulering, is me nog te fragmentarisch en kwetsbaar. Ook is het nog helemaal niet duidelijk of, en door wie en hoe, er nu afgetekend gaat worden voor het ‘in control' zijn over op het punt van systeemgedreven risico's.
Voor Europa en vooral ook Nederland is het belangrijk oog te houden op de afloop. Daarbij gaat het vooral over de vraag of de VS zich verder zal ontwikkelen als een door Wallstreet gerunde 'monetized democracy' of als een democratie van, voor, en door het volk - zoals bij de uitroeping van de Amerikaanse onafhankelijkheid is afgesproken.
En in het kielzog van die vraag ligt de vraag of het accountantsberoep daar en dus ook hier, zich verder zal blijven bekwamen in het winstgevend surfen op de bestaande golven of zich zal durven opstellen als stugge golfbreker in situaties waarin dat maatschappelijk nuttig kan worden geacht.
Dan moet het beroep wel bereid zijn zich voor te bereiden op een fundamentele management change. Want de eerste generatie van de 21e eeuw heeft er - ondanks en misschien wel dankzij COSO of SOx - in termen van signaalfunctie op essentiële punten niets van gebakken.
Zoals hier boven gezegd: ik heb makkelijk praten. Maar ik doe het toch maar even. Al was het alleen maar ter voorbereiding en ter wille van de volgende generatie.