Accountant
NBA-platform voor accountants en financials
Overig
Magazine Podcast Dossiers Nieuwsbrief Contact
Home > Opinie > 2010 > 3 > Lehman Brothers en Ernst & Young
Opinie

Lehman Brothers en Ernst & Young

Leestijd van ongeveer 4 minuten 12 reacties

Lehman Brothers veroorzaakte 15 september 2008 een verheviging van de financiële crisis. Het woord 'bankendomino' werd geïntroduceerd. Donderdag 11 maart 2010 verscheen het curatorenverslag van 2.200 pagina's. Met daarin harde woorden voor het topmanagement van Lehman én accountantskantoor Ernst & Young.

De impact van de ondergang van Lehman is veel groter dan die van Enron. In het kielzog van Enron viel accountant Arthur Andersen. Het is niet te hopen dat Ernst & Young iets soortgelijks overkomt.

Hadden we het ten tijde van Enron in het spraakgebruik en de volksmond nog over de 'big five', thans hebben we het over de 'big four'. Hoewel er uitaard nog steeds een nummer 5, 6 en 7 et cetera op de markt opereren en altijd zullen blijven opereren, maar dat terzijde. Het is onwenselijk indien we ooit in het spraakgebruik en diezelfde volksmond over een 'big three' zouden moeten spreken.

Zover is het nog lang niet, maar de alarmbellen rinkelen weer binnen de accountancy. Want de curator spreekt harde woorden. Heeft het over financiële verslaggeving die 'materially misleading' is.

Wat is het geval? Lehman poetste aan het einde van een verslagperiode de balansen en met name de uiterst belangrijke 'leverage-ratio's' op. Door verkopen te doen voor het einde van een verslagperiode en die kort nadien weer terug te draaien. Zogeheten 'repo-transacties'. De omvang? Laatste kwartaal 2007: 39 miljard dollar. In het eerste en tweede kwartaal 2008 respectievelijk 49 en 50 miljard dollar.

Ernst & Young stelt in een verklaring: 'Our last audit of the company was for the fiscal year ending Nov. 30, 2007. Our opinion indicated that Lehman's financial statements for that year were fairly presented in accordance with GAAP, and we remain of that view.'

Een standaardreactie, en meer mogen we op dit moment nog niet verwachten. Ernst & Young, en het advocatenteam, zullen eerst de 2.200 pagina's van het rapport willen consumeren. Ik keek alvast naar het deel dat op de accountant ziet. Daar valt veel over te zeggen, maar ik beperk me tot twee pijnpunten.

Ten eerste het materialiteitsissue. De curator verwijt de accountant de facto een ontoereikende controle van de repo-transacties. Het materialiteitsvraagstuk speelt daarbij een rol. Desgevraagd stelt de accountant (pagina 955 van het verslag) dat de materialiteit voor de controle over het fiscale jaar 2007 als volgt was gesteld: 'any transaction that would move Lehman's firm-wide net leverage by 0.1 or more'.

Vervolgens toont het rapport dat de leverage-ratio per 30 november 2007 (einde fiscaal jaar) door de repo-transacties op 16,1 wordt vastgesteld. Zonder die transacties zou het 17,8 zijn, een verschil van 1,7. Ofwel ruimschoots boven de materialiteitsgrens.

Het tweede punt betreft een klokkenluidersbrief van Matthew Lee, Senior Vice President Finance Division. Voetnoot 3700 van het curatorenverslag toont daarvan de inhoud in een zestal punten.

Ernst & Young werd door Lehman gevraagd de aantijgingen te onderzoeken en sprak met Lee. Accountant Hansen van Ernst & Young tekent in het gespreksverslag onder meer aan: 'Lee's allegation that Lehman moved $50 billion of inventory off its balance sheet quarter end through Repo 105 transactions and that these assets returned to the balance sheet approximately a week later'.

De meerdere van accountant Hansen, partner Schlich, weet zich in een gesprek met de curator desgevraagd niet te herinneren dat Lee in hun gesprek iets heeft gezegd over de repo-transacties. Maar Schlich weerspreekt de aantekeningen van zijn collega niet.

Wat Schlich ook niet doet - en dat wordt hem door de curator verweten - is de zaak bespreken met het audit committee, zijn opdrachtgever inzake het 'Lee-onderzoek'. Wat hij wel doet is het aftekenen van de tweede kwartaalcijfers 2008, het zogeheten 10-Q: 'based upon our review, we are not aware of any material modifications that should be made to the consolidated financial statements'.

Voetnoot 3721 van het curatorenverslag laat zien dat Schlich intern binnen Enst & Young in een voetnoot wel over de brief van Lee repte: 'We are also dealing with a whistleblower letter, that is on its face pretty ugly and will take us a significant amount of time to get through. I am confident from what I have seen it shouldn't result in any significant issues around financial reporting, but again there is a lot of work to do yet. This combined with some very difficult accounting issues around off-balance sheet items is adding stress to everyone.'

Enfin, de conclusie van de curator is helder: 'The examiner concludes that sufficient evidence exists to support colorable claims against Ernst & Young LLP for professional malpractice arising from Ernst & Young's failure to follow professional standards of care with respect to communications with Lehman's Audit Committee, investigation of a whistleblower claim, and audits and reviews of Lehman's public fillings.'

De curator heeft zijn stelling onderbouwd in ruim 25 pagina's (pagina 1027 tot en met 1053 van het rapport). Hij eindigt met het wijzen op het feit dat Ernst & Young nog feitelijk verweer dient te voeren. Een verweer dat meegnomen dient te worden bij de beoordeling van claims die tegen Ernst & Young ingediend kunnen - en naar mijn verwachting ook zullen - worden.

Kortom: voer voor juristen. Wordt vervolgd!

Wat vindt u van deze opinie?

Reageer Spelregels debat

Marcel Pheijffer (1967) is hoogleraar Forensische Accountancy aan de universiteiten Nyenrode en Leiden.

Gerelateerd

12 reacties

Mock RA

Merkwaardig is het ontbreken van reacties op de discrepantie in het materialiteitsissue. Een verschil van 0,1 is even anders dan 1,7 Deze week stond in de deconfiture Innoconcepts een afboeking van 32 miljoen ( bij een vermogen van ca 65 miljoen, ) een unqualified opinion niet in de weg , er was dus kennelijk geen sprake van een " materieel belang". De clarity standaarden zijn op dit belangrijke punt beslist niet helder .

Marcel Pheijffer

Een verse aanvulling: New York prosecutors are poised to file civil fraud charges against Ernst & Young for its alleged role in the collapse of Lehman Brothers, saying the Big Four accounting firm stood by while the investment bank misled investors about its financial health. State Attorney General Andrew Cuomo is close to filing the case, which would mark the first time a major accounting firm was targeted for its role in the financial crisis. The suit stems from transactions Lehman allegedly carried out to make its risk appear lower than it actually was.

Johan Visser

Beste Meindert,de beeldspraak is leuk maar niet van mij doch van een Amerikaanse Senator die dit gebruikte om de daden van Andersen bij Enron te typeren.Passend is hij denk ik wel aangezien de geschiedenis zich herhaalt.En dat je als partner van E&Y zelfs niet naar een ex-collega luistert is toch wel heel apart.Dit is dus expres door rood rijden!

Meindert Brunia

Marcel, Mijn complimenten voor je enorme werklust. Alleen al de omvang van de rapportage zou mij toch ernstig in de verleiding brengen eerst maar wat andere klusjes te gaan doen. Maar jij bent al bij voetnoot 3700! Ga door, want je research is uiterst relevant voor ons beroep. AT:Johan. Wat een leuke beeldspraak. Maar de vluchtauto is wel verongelukt en de vraag is of dat alleen te wijten is aan de bestuurder of ook aan de (on)deugdelijkheid van de auto? Meindert

Marcel

Ik reageer voor dit moment alleen even op Ronald, want ik denk dat er nog wel meer reactie skomen en dat ik in een blog reageer. Ronald, ik ben niet mild. Maar in een casus als deze spreken de feiten. Ik hoef die niet te kleuren. Een goede lezer zal zelf een duidelijk oordeel kunnen vellen. Zie voorts het feit dat de kwaliteitsmedia steeds meer gaan zien dat het accountantsberoep ook blaam treft. Vide de Financial Times van vandaag: 'Claims about Ernst & Young's part in the collapse of Lehman Brothers look set to open a wider debate on what has until now been one of the least dissected aspects of the financial crisis - the role played by auditors.' In Nederland heeft de Commissie De Wit via Jules Muis, Hoogervorst en Docters van Leeuwen het beroep al op de korrel. Binnenkort komt de AFM naar ik vermoed met de analyse van de controle van financiele instellingen voor wat betreft het jaar 2008 (het recente rapport ging over 2007). En morgen verwacht ik een stuk in het Financieele Dagblad. Het wachten is nu op het Accounting Establishment: is het stilzitten als je geschoren wordt en blijft men in het defensief of gaat men leiderschap tonen? Fijne avond, Marcel

mock

Geachte lezers, De off balance accounting is hier eindelijk in zijn volle omvang bloot gelegd. Het wordt tijd dat het NIVRA openlijk stelling gaat nemen inzake de vraag of een accountant die weet heeft van off balance boekingen mag ondertekenen met de woorden "een getrouw beeld van het vermogen" Het beeld is verre van getrouw als substantiele en materiele bedragen van de balans worden afgehaald en apartgezet .buiten het zicht van het openbaar verkeer en de aandeelhouders. Wat ook aandacht verdient is de opmerking dat deze "Repo" afboekingen zijn geschied op het Londense kantoor, echter dit kantoor is zeer nauw verweven met de Amsterdamse vennootschp genaamd Lehman Brothers BV. Zie de curatorenverslagen uit Amsterdam,de curator klaagt dat de boekhouding in Londen zit en hem maar gedeeltelijk en tegen betaling van veel geld ter beschikking is gesteld. Voor de engelse beleggers in Lehmans fondsen werd de indruk gewekt dat ze stukken van een engelse Ltd kochten, in werkelijkheid waren deze van de hollandse BV. En zou de accountant van de hollandse Lehmans BV met aktiva OP de balans van 32 miljard euro weet hebben gehad van de miljarden die OFF balans waren gebracht ??volgens persberichten van vandaag met hulp van de Hollandse ABNAMRO ?? Ik vraag me af of het NIVRA dit alles zwijgend mag blijven aankijken. Een helder standpunt over off balance accounting kan niet uitblijven, de standing van het beroep is in het geding.

Ronald Bobbe

AANV: Hi Marcel, Het is allemaal (en begrijpelijk) nog erg "high level" en "first impressions". Maar je bent nmm ongekend mild voor jouw doen... Ik denk dat E&Y zich mbt de vaststelling vd materialiteit volledig heeft laten leiden door Lehman. Zolang de ratio niet verandert (dus minder dan 0.1), waarom zou je dan ergens naar kijken...? Beetje dom, en veel te volgzaam. Geen eigen mening en oordeel. Als per nov 2007 die USD 39mrd goed is voor 1.7 ratio wijziging, dan is dus 0.1 een bedrag van ongeveer USD 2.3mrd. Ach, waarom zou je je druk maken om transacties kleiner dan USD 2.3mrd... Peanuts toch? Oorzaak: (1) er is véél te veel regelgeving; zeker de compliance in de VS is absurd qua omvang. Daardoor wordt een zeer groot percentage van de controletijd besteed aan "bull shit checklists", die weinig tot niks toevoegen aan professionele oordeelsvorming. (2). De controlebudgetten hebben de laatste jaren fors onder druk gestaan, en zijn onvoldoende meegestegen met de ontwikkelingen. (3). Gedeeld door de tot absurde hoogtes gestegen uurtarieven, hebben de verantwoordelijke partners gewoon niet meer voldoende effectieve controle-uren over. En daarvan, zie punt (1), wordt dus ook nog eens een groot gedeelte weggegooid met onzin-werk. Geen wonder dus dat de kwaliteit van de controle zeer ernstig achteruit is gegaan.... Ronald Bobbe RA, voormalig vennoot van BDO Accountants.

Ronald Bobbe

Hi Marcel, Het is allemaal (en begrijpelijk) nog erg "high level" en "first impressions". Maar je bent nmm ongekend mild voor jouw doen... Ik denk dat E&Y zich mbt de vaststelling vd materialiteit volledig heeft laten leiden door Lehman. Zolang de ratio niet verandert (dus

Marcel

Lezers, klein detail is overigens dat klokkenluider tot hij in 1994 in dienst trad van Lehman, werkzaam was bij ........ Juist ja: Ernst & Young. Groet, Marcel

Johan Visser

Beste Marcel,ongelooflijk:een ter zake kundige insider(Matthew Lee)waarschuwt de Accountant en die reageert intern dat dit veel werk en stress zal opleveren maar er hoeft verder niets te gebeuren.Ach 50 miljard is ook een afrondingsverschil.En dan vinden we het gek dat het publiek zo weinig vertrouwen in Accountants heeft?Cynisme en plaatsvervangende schaamte strijden bij mij om de voorrang.Gelukkig ben ik hier niet de enige in.Onder vier ogen reageren heel veel Big4 partners precies hetzelfde.Maar openhartige en gegronde kritiek is voor hen heel vaak niet mogelijk en daarom kijk ik uit naar je volgende blogs.Want Lehman blijkt dus nog erger dan Enron te zijn. E&Y stelde de vluchtauto beschikbaar die Fuld bestuurde.Bizar.

Arjan Vellekoop

Beste Marcel, Na de eerste pagina's te lezen rijst mij direct de discussie van principle based/rule based te boven. De regels voor verwerking van deze zgn. repo transacties hebben blijkbaar een (uitzonderings)mogelijkheid gecreeerd om deze assets van de balans te halen. "Lehman did not disclose, however, that it had been using an accounting device (known within Lehman as “Repo 105”) to manage its balance sheet – by temporarily removing approximately $50 billion of assets from the balance sheet at the end of the first and second quarters of 2008.20 In an ordinary repo, Lehman raised cash by selling assets with a simultaneous obligation to repurchase them the next day or several days later; such transactions were accounted for as financings, and the assets remained on Lehman’s balance sheet. In a Repo 105 transaction, Lehman did exactly the same thing, but because the assets were 105% or more of the cash received, accounting rules permitted the transactions to be treated as sales rather than financings, so that the assets could be removed from the balance sheet."

Marcel

Lezers, ik vorder aardig in het pakket leesvoer. Maar 2.200 pagina's is erg veel. Stof voor vele blogs. Eigenlijk verplicht leesvoer voor eenieder die iets meer wil begrijpen van hoe het er in de top van het bedrijfsleven en de accountancy aan toe gaat. Een punt ter aanvulling van de blog. Ik verwijs in de blog naar p. 955 inzake het materialiteitsvraagstuk. Ik geef aan dat de accountant op het punt van materialiteit 'Desgevraagd stelt ....'. Op p.955 staat echter dat de definitie die ik aanhaal van materialiteit afkomstig is uit 'a walk through document related to Ernst & Young's 2007 fiscal year-end audit'. Daarin was 'Lehman's determination of a materiality threshold' opgenomen. Maar per saldo gaat het om een door Ernst & Young voor de controle gehanteerd document. Gevraagd naar de gehanteerde materialiteit was het antwoord van Ernst & Young's leading partner dat: 'Ernst & Young did not have a hard and fast rule defining materiality in the balance sheet context, and that, with respect to balance sheet issues, materiallity depends upon the facts and circumstances.' Deze toevoeging geeft geen enkele andere betekenis aan het punt dat ik maak in de blog: op het punt van materialiteit heeft Ernst & Young wat uit te leggen. Temeer daar de door de curator gehoorde partijen - intern en extern - nagenoeg allen hebben verklaard de repo-transacties materieel te achten. Ik weet niet of ik veel blogs aan deze - Amerikaanse - kwestie ga wijden. Het basismateriaal lezen doe ik in ieder geval wel. Al is het alleen maar om het vervolg en de discussie in Amerika beter te kunnen begrijpen. Goede zondag, Marcel

Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.

Relevantie Datum