Opinie 19 februari 2010

Terugkeer in VGC van 'optreden als' is verbetering

Bij besluit van de laatste ledenvergadering is de definitie van 'accountant in business' in de Verordening gedragscode (VGC) gewijzigd in: 'de registeraccountant die werkzaamheden verricht, maar niet als openbaar accountant, intern accountant of overheidsaccountant'.

Dit is een hele verbetering: tot dusverre bestond de definitie uit een lange maar onvolledige opsomming van wat een accountant in business wel deed, nu uit een korte omschrijving van wat hij niet doet. 

In de toelichting is deze wijziging gemotiveerd met de mededeling dat het niet de bedoeling is geweest dat een accountant die een onbezoldigde nevenfunctie elders vervult, daarbij onder de regelgeving van openbaar accountants, intern accountants of overheidsaccountants zou vallen. Dat is redelijk, maar in de nieuwe definitie van accountant in business wordt de afwezigheid van honorering - uiteraard terecht - niet genoemd. Dit betekent echter wel dat een accountant ook gehonoreerd in verschillende hoedanigheden kan optreden. 

Dit is dus de terugkeer in de regelgeving van het begrip '(al dan niet) optreden als (openbaar) accountant', zoals dit vanaf de aanvang bestond in de oude gedrags- en beroepsregels, de GBR. Dat was de vrucht van wijs praktisch inzicht en heeft, ook in het tuchtrecht, altijd goed gewerkt. 

Volgens de VGC is een accountant niet alleen openbaar accountant als hij/zij werkzaam is in een accountantspraktijk, maar ook als hij/zij daaraan verbonden is. Die verbondenheid blijft ook als men elders een onbezoldigde nevenfunctie vervult. Maar omdat het ontbreken van bezoldiging geen voorwaarde is om als accountant in business aangemerkt te worden, kan men als zodanig optreden als men andere opdrachten uitvoert dan die welke kenmerkend zijn voor een accountantspraktijk. 

Welke zijn die kenmerkende opdrachten? Voor een openbaar accountant zijn dit Assurance-opdrachten en aan assurance verwante opdrachten; daarvoor gelden ook nadere voorschriften. De in de definitie van 'accountantspraktijk' genoemde eventuele overige opdrachten' zijn niet kenmerkend, want die worden ook door accountants in business uitgevoerd. 

Een openbaar accountant die in een (al dan niet bezoldigde) nevenfunctie optreedt kan dus niet als accountant in business worden aangemerkt als hij/zij een assurance- of daaraan verwante opdracht uitvoert. Maar bij een onbezoldigde nevenfunctie zal dat niet gauw voorkomen: ook een penningmeester voert geen aan assurance verwante opdracht uit als hij de jaarrekening samenstelt. Dan legt hij immers verantwoording af over zijn eigen beleid, waarbij hij geen samenstellingsverklaring en dus geen schijn van assurance geeft. 

Reglementair is er geen volledige terugkeer naar de GBR: in de VGC is de accountant in business gebonden aan de fundamentele beginselen, terwijl eisen als onpartijdigheid en deugdelijke grondslag onder de GBR alleen golden bij het 'optreden als accountant'. 

Al met al is de wijziging in de definitie van accountant in business zeer verhelderend.