Opinie 12 februari 2010

IFRS voor SME: wetsaanpassing wenselijk voor enkelvoudige jaarrekening

Sinds de publicatie van de IFRS voor Small and Mediumsized Entities in juli 2009, is er volop discussie over het moeten en mogen hanteren van deze verslaggevingsstandaarden voor Nederlandse (niet-beursgenoteerde) ondernemingen.

Op grond van de huidige wettelijke bepalingen hebben de meeste ondernemingen nu de keuze tussen de Nederlandse verslaggevingsregels vanuit het Burgerlijk Wetboek en full-IFRS. Beursnoteerde ondernemingen moet hun geconsolideerde jaarrekening sinds 2005 opstellen op basis van full-IFRS. 

In de discussie over het nu reeds toepassen van SME in de Nederlandse praktijk wordt mijns inziens te weinig rekening gehouden met het onderscheid tussen de geconsolideerde jaarrekening en de enkelvoudige jaarrekening. 

Bij de geconsolideerde jaarrekening zijn de verschillen met de Nederlandse verslaggevingsregels beperkt en is toepassing van IFRS voor SME eventueel al mogelijk als invulling van de ‘algemeen aanvaardbare waarderingsgrondslag' zoals gedefinieerd binnen Titel 9 Boek 2BW. 

Duidelijk is dat van een (mondiale) verslaggevingsstandaard de vergelijkbaarheid van internationale ondernemingen zal doen toenemen. Deze vergelijkbaarheid zal echter alleen nodig zijn bij de geconsolideerde jaarrekening. 

Het toepassen van IFRS voor SME in de enkelvoudige jaarrekening zou leiden tot meer verschillen met de regels in Titel 9 Boek 2BW. Te denken valt met name aan de verwerking van deelnemingen en regels omtrent kapitaalbeschermingsrecht (welke onder IFRS geen onderwerp is). Het toepassen van IFRS voor SME in de enkelvoudige jaarrekening is daarom mijns inziens niet mogelijk. 

Maar er is wel een andere mogelijkheid denkbaar. 

In de wet is geregeld dat het mogelijk is om de geconsolideerde jaarrekening op te stellen op basis van full-IFRS en de enkelvoudige op basis van Titel 9 Boek 2BW. Ook bij vrijwillig toepassen van IFRS voor SME zou zo'n optie wenselijk zijn. 

De huidige wet biedt de mogelijkheid om de enkelvoudige jaarrekening op te stellen op basis van BW 2.9 met toepassing van de grondslagen die worden gehanteerd in de geconsolideerde jaarrekening. Voordeel hierbij is dat de waarde van de deelnemingen kan worden bepaald op basis van IFRS. Als hier geen gebruik van wordt gemaakt, dan moet die volgens IFRS berekende waarde ten behoeve van de enkelvoudige jaarrekening worden herrekend naar Nederlandse grondslagen (netto-vermogenwaarde). 

In de praktijk wordt dan ook nagenoeg altijd gebruikgemaakt van de deelneming berekend op basis van IFRS grondslagen. Op dit moment geldt deze optie echter alleen bij het hanteren van full-IFRS. Bij toepassing van IFRS SME in de geconsolideerde jaarrekening zullen deelnemingen ten behoeve van de enkelvoudige jaarrekening dus nog altijd moeten herberekend naar de nettovermogenswaarde. 

Dit lijkt niet praktisch. Het is wachten is dus op aanpassingen vanuit de wetgever. Als verslaggeving volgens IFRS SME een optie wordt, dan zou BW 2.9 voor de enkelvoudige jaarrekening dezelfde mogelijkheid moeten bieden als nu reeds bij full-IFRS het geval is.  

Gert-Jan Jordaan