Opinie 02 december 2010

Voorlopig kerstrapport accountantshervormingen

Tijd voor een voorbeschouwing van het kerstrapport over de huidige hervormingsvoorstellen van enkele financiële poortwachters. Deze cijfers kunnen voor de Kerst nog worden aangepast naar aanleiding van de reacties op dit stukje en, uiteraard niet in de laatste plaats, een mogelijk verbeterd gedrag van de poortwachters zelve.

Als u meent dat ik wel erg zuinig ben met de cijfertoekenning, dan deel ik ter verduidelijking mede dat alle studenten een automatische aftrek van 3 punten voor de kiezen hebben gekregen vanwege het niet aan de orde stellen, c.q. de beuk zetten in de cfo-rol. Zonder hervorming van deze rol en bewezen moed dit corporate governance-wangedrocht te durven fileren, komen alle pogingen tot hervorming van de tweedelijnsdefensie in het financiële integriteitsgebouw - het openbaar accountantsberoep - neer op p***** tegen de wind. 

1. De white paper van Ernst & Young: een 4+. E&Y is voor zover mij bekend het enige big four kantoor dat heeft geprobeerd de hand in eigen openbare accountantsboezem te steken, en met name de teflon-accountantsverklaring aan de orde willen stellen. De andere drie scoren een 0, totdat we ook van ze horen.
2. De twitteraccountants: een 5-. Uitstekende en moedige horzelfunctie, maar nog erg dun als het gaat om concrete samenhangende voorstellen die tot de essentie komen.
3. Het NIVRA/NOVAA Plan van Aanpak: een aanmoedigingsscore van 5. Verassend inhoudelijker dan verwacht, maar mist nog een goede paragraaf over de randvoorwaarden voor een goed functionerend beroep dat niet alleen omlaag kijkt maar ook omhoog: een gedegen financiële architectuur en goed functionerende toezichthouders met eigen verantwoordingskaders met tanden. Dit samen met de vraag over de levensvatbaarheid van een publieke functie in een for profit setting, alias het businessmodel. Ook op verslaggevingsgebied is het nog veel te dun: wij trekken ons nooit uit dit crisisverhaal omhoog zonder ook te worden geïnformeerd over de integrale fair value financiële status van onze too big to fail instellingen. De recente krakkemikkige EU bankenstresstest heeft dat nog eens bewezen.
4. De Green Paper van Michel Barnier: een 5,5. Zegt met weinig woorden zoals het is, schudt het bed goed op, laat de mogelijkheid open van een spijkermatras, en schreeuwt om antwoorden op indringende vragen. Heeft de potentie de leidende stem te worden in wereldhervormingsverband, mits een teveel aan politieke salami buiten de deur kan worden gehouden.
5. Het Wereldcongres van Accountants in Kuala Lumpur: een 0+. Een Jamboree voor reis- en eetlustigen en, op een enkele uitzondering na, een feest van ontwijkend gedrag.

Wij zijn gematigd optimistisch gestemd dat de klas het ooit gaat begrijpen, als er voldoende aan de boom wordt geschud. Of de accountant ook conform zal handelen hangt af van de vraag wat hij/zij met zijn leven wil doen. De kans voor recidive is altijd aanwezig; zie eerdere hervormingen. 

Samenvattend: de score kan worden bijgeschroefd naar dikke voldoendes als leerlingen de moed tonen de cfo-rol te kraken, een systemic assurance statement van toezichthouders onmisbaar te verklaren, verantwoordingskaders met reële sancties voor te stellen, en te blijven hameren op de onmisbaarheid van integrale fair value cijfers van onze financiële instellingen. 

En, tenslotte, als we bereid blijken onze volledige verklaringengereedschap te gebruiken, dus niet alleen de goedkeurende haarlemmerolie. 

Jules Muis (eeuwig student in ruste)