Leiderschap gevraagd
In roerige tijden neemt de roep om leiderschap toe. Dat is logisch. Mensen willen zich identificeren met personen die visie hebben en dit om kunnen zetten in een verhaal waarmee men de toekomst in kan.
Als het gaat om de accountancybranche constateer ik voorzichtig dat ondanks alle rumoer - denk aan de kritiek van de AFM, de Tweede Kamer en het groenboek van Barnier - nauwelijks leiderschap wordt getoond.
Nu zullen er accountants zijn die vinden dat het NIVRAbij monde van Ruud Dekkers wel degelijk leiderschap heeft getoond. De kritiek van AFM en Tweede Kamer is toch op een nette manier gepareerd? Bezien we leiderschap contractueel, dan hebben deze accountants zeker gelijk. Diverse collega's hebben netjes uitgelegd dat het beroep zich aan de regels heeft gehouden en dus geen blaam treft.
Tegelijkertijd is er bij een deel van de accountants ook veel onvrede over de wijze waarop is gereageerd. Deze onvrede heeft onder andere geleid tot een groep accountants die verenigd zijn in tuacc. Zij vinden dat het beter en anders kan in het beroep.
Daarnaast is het NBA-bestuur gekomen met een Plan van Aanpak met daarin voorstellen die tegemoet komen aan de kritiek die op het beroep is geleverd.
Toch kunnen deze op zichzelf positieve ontwikkelingen niet verhullen dat het in het beroep aan transformationeel leiderschap ontbreekt. Het accountantsberoep is in de loop van de jaren steeds meer aan de rand van de samenleving komen te staan in plaats van er middenin.
Wil de accountant de aanspraak vertrouwensman van het maatschappelijk verkeer waar kunnen maken dan zal het beroep weer moeten leren begrijpen wat er in de samenleving speelt. De veelal verdedigende reacties van de huidige bestuurders in de accountancybranche tonen aan dat er onvoldoende is gereflecteerd op wat in de samenleving speelt.
Natuurlijk heeft het NIVRA het maatschappelijk debat gezocht. Maar de uitkomsten daarvan zijn onvoldoende beklijfd en dat is deels te wijten aan het ontbreken concreet beleid over de inrichting van het beroep.
Het accountantsbranche heeft behoefte aan mensen die leiding gaan geven aan verjonging, vergroening en diversificering van het beroep. Mensen die begrijpen dat de thema's van vandaag en morgen gaan over duurzaamheid, leiderschap, ethiek, internationalisering en dat up-to-date kennis over ict behoort tot de standaardbagage van iedere accountant. Mensen die in de gaten hebben dat het accountantsberoep van morgen andere waarden kent dan alleen financiële. Die bereid zijn om de oude garde een spiegel voor te houden om zo samen te zoeken naar duurzame oplossingen die het beroep vitaal maken en houden.
Mensen die niet accepteren dat de bestuurders van de big four zich niet in het publieke debat mengen, terwijl het beroep altijd nog door dat zelfde publiek wordt gemandateerd.
Kortom het gaat om mensen die leiderschap tonen in woord en daad.
Omdat leiderschap in het accountantsberoep nauwelijks is ontwikkeld, roep ik het NBA-bestuur op dit onderwerp hoog op de agenda te zetten. Dat dit geen eenvoudig onderwerp, is realiseer ik mij zeer. Het kost tijd en energie om er concreet mee aan de slag te gaan.
Tegelijkertijd ben ik van mening dat als de vraag om leiderschap niet daadkrachtig wordt opgepakt, het beroep het risico loopt steeds minder relevant te worden en zijn aantrekkelijkheid uiteindelijk zal verliezen.
Kortom het is de hoogste tijd. De slotvraag is alleen: wie pakt als eerste de handschoen op?