Opinie 13 oktober 2010

Het bewijs: accountancy kent lijders, maar geen leiders

Leestijd van ongeveer 2 minuten 5 reacties

Op deze plaats heb ik regelmatig zaken ter discussie gesteld. Over de rol van accountants voorafgaande en tijdens de crisis, het businessmodel van accountantsorganisaties, het zich verschuilen achter regels, onzichtbaarheid in discussies waar het er echt om gaat en wat dies meer zij.

In de kern stel ik regelmatig het gebrek aan leiderschap van het Accounting Establishment aan de orde.

Een voorbeeld was het optreden van accountant Dick Korf bij de commissie De Wit. Hij vertelde vooral wat accountants niet konden, terwijl gevraagd werd naar zelfreflectie en wat er beter kon. Een ander voorbeeld betrof de recente reactie van Barbara Majoor in FD Outlook, alwaar zij reflecteerde op een kritisch essay van ondergetekende. Zij kijkt met een andere bril dan ik en ziet volop leiderschap bij de kantoren en de beroepsorganisatie.

Maar dat leiderschap neem ik zelfs met een vergrootglas niet eens waar. Wel zie ik vandaag in het Financieele Dagblad, waarin een serie over accountants wordt afgesloten, een quote van PwC'er Peter van Mierlo. Die bepleit dat een vruchtbare discussie over ons beroep en de crisis moet worden gevoerd. 'Cruciaal is dat deze wordt gevoerd op basis van feiten' en 'De kritische houding die juist bij ons beroepsgroep bij uitstek sterk is ontwikkeld moeten we zichtbaarder maken.'

Maar leren de feiten van toezichthouders in de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en in eigen land nu juist niet dat het te vaak aan die kritische houding ontbrak? Lees in hetzelfde FD-artikel ook de geluiden van Kroymans-curator De Jong en Kamerlid Plasterk.

Of nog beter: lees het verslag van de bijeenkomst tussen Tweede Kamerleden en vertegenwoordigers uit het beroep. Tenenkrommend om te zien hoe het beroep daar is overgekomen. Plasterk: "Het parlement, dat namens de belastingbetaler de schade van de crisis moet bijpassen, is hierover nog niet uitgepraat met de accountancy."

Maar het gebrek aan leiderschap geeft niet alleen in Nederland aanleiding tot politieke aandacht. Heden, 13 oktober 2010, komt een discussienota ‘Accountantsbeleid: lessen van de crisis' van eurocommissaris Barnier uit. Met (te) rigoureuze voorstellen om de accountancy op de schop te gooien (het FD bericht er vanmorgen al over). Dat zo'n nota geschreven moet worden door anderen dan accountants is het ultieme bewijs van het gebrek aan leiderschap.

Ik kom er deze week vast nog op terug. Eerst de nota maar eens goed lezen en de ongetwijfeld zorgvuldig afgestemde NIVRA-reactie afwachten. Maar hoe heeft het toch zover kunnen komen dat het accountantsberoep lijdzaam heeft toegezien en heeft zitten 'wachten' op dit soort ontwikkelingen?

Wat vindt u van deze opinie?

Reageer Spelregels debat

Marcel Pheijffer (1967) is hoogleraar Forensische Accountancy aan de universiteiten Nyenrode en Leiden.

5 reacties

Pieter de Kok 15 oktober 2010

Beste Berry, Dank voor je reactie. Ik zal de handschoen oppakken en proberen heel concreet 5 suggesties uit te werken die in gaan op het neerzetten van een beroepsgroep die dynamiek uitstraalt, empathie heeft voor de partijen die zorgen hebben over de kwaliteit van het werk van accountants, transparant is in hoe kritiek zich vertaald naar concrete verbeterpunten, leidend is in innovatie rondom nieuwe assurance / non assurance producten. Andere kant van het spectrum, ook een beroepsgroep die positie durft in te nemen over delen van onze controle observatie met buitenwereld [management letter per sector is leuke aanzet], maar hier durven over grenzen heen te kijken, feller te zijn. Maar ook, is de AFM de grote boze wolf of nemen we de regie over kwaliteit van ons werk volledig terug. Eigen kracht. Wellicht betrek ik een aantal mensen in de uitwerking, wellicht deel ik het wel eerst via onze website of via twitter, om input te krijgen. Ga ik over na denken. Crowdsurfing en de kennis / suggesties / ideéen bij collega's filteren. Punt dat ik wil maken - het gaat mij niet om het voorzitterschap - het gaat om met elkaar deze negatieve lijn zien te keren. Het is geen gemakzucht dat ik mij zorgen maak over ons fantastische vak. Ik spreek veel met collega's en velen maken zich zorgen. Een tweet op mijn twitter resulteerde in 17 steunbetuigingen binnen 2 minuten. Veel collega's balen en balen en balen. Een van de punten zal, zie ook de reactie van de heer Reuver, ingaan op de wijze waarop wordt gereageerd reageert op kritiek van buitenaf. Dat 'scherp' reageren en niet 'bagatelliseren' geloof ik nu wel. Als jij of het NIVRA denkt dat dit door mij, laat ik vooral voor mijzelf spreken, als iets positief wordt gezien, dan moet ik je teleurstellen. Het feit dat we continue in de positie zijn gekomen om te moeten reageren is de kern van het probleem. Lijden. Je sluit af met..."..vanwege louter opinie en sentiment.." Ik zal deze zin als kapstok gebruiken omdat het juist dit soort uitspraken zijn die aantonen dat wij niet erkennen dat het vijf over twaalf is. Pieter de Kok

E.J. Reuver 15 oktober 2010

Het is duidelijk dat het NIVRA en de Big 4 weer de directe aanval kiezen als reactie op de greenpaper van Barnier. Is de aanval de beste verdediging om maar in termen van het voetbal te blijven? Waarom niet eerst eens rustig de tijd nemen om de greenpaper zorgvuldig te bestuderen en te beoordelen waardoor de perceptie van het maatschappelijk verkeer door wordt beinvloed (en perception is truth). Daarna zorgvuldig de discussie in en komen met ideeen waardoor het maatschappelijk verkeer weer het vertrouwen terug krijgt. De polemiek die nu weer ontstaat lijkt op de reactie van BP die ook eerst ontkende dat er sprake was van een olieramp in de golf van Mexico.

Jan Wietsma 14 oktober 2010

Vandaag hebben we de tijdens de leergang Financiele Ethiek van Comenius uitgebreid stilgestaan bij leiderschap in de financiele sector. Daarbij kwam leiderschap in de accountancybranche natuurlijk ook aan de orde. Wellicht is het goed dat het NIVRA eens te rade gaat bij: prof. dr. Stoker en ass. prof. dr. J. Jordan die veel onderzoek doen en hebben gedaan naar leiderschap. Binnenkort meer.

Berry Wammes 13 oktober 2010

Heren, Roepen om nieuw elan of een nieuwe leider is altijd gemakkelijk, dat willen we allemaal wel. Ik hoor ook graag hoe en wat en hopelijk, Pieter, voeg de daad bij het woord en stel je kandidaat voor één van de nieuwe ledengroepbesturen of het NIVRA-bestuur. Frisse ideeën en vooral ook hulp bij de uitvoering zijn altijd welkom. Roepen dat er helemaal niets is geeft eveneens blijk van gemakzucht. Het NIVRA zoekt al jaren het publieke debat en vraagt beleggers, politici en andere belanghebbenden voortdurend wat ze ervan vinden. Elke twee weken steken we tientallen afgestudeerden persoonlijk een hart onder de riem, en jaarlijks scholen we vele duizenden accountants bij. En als de toezichthouder ons onheus bejegent leggen we niet het hoofd deemoedig in de schoot, maar reageren we scherp, zonder overigens de kritiek te bagatelliseren. Hoezo patatgeneratie? We zijn sterk in het bekritiseren van ons eigen beroep, maar we kunnen nog het nodige leren van de buitenstaanders die reageerden op het nrc-verslag waar Marcel naar verwijst. Die accepteerden niet klakkeloos de herhaalde opinies van kamerleden die slechts riepen dat er van alles mis is, in reactie op het verzoek van NIVRA en AFM om de maatschappelijke opdracht van het beroep te bespreken en vooral ook ter discussie te stellen. Hoezo lijdzaam afwachten? Hoezo patatgeneratie? We zijn ons er terdege van bewust dat we een decennialang opgebouwd erfgoed vertegenwoordigen en zijn niet van plan dat te grabbel te gooien vanwege louter opinie en sentiment. Dus Pieter, gas erop! Ik zie graag je opbouwende suggesties tegemoet. Wij staan er voor open, Berry Wammes

Pieter de Kok 13 oktober 2010

Marcel, helemaal eens, denk er serieus over na om mij als kandidaat NIVRA voorzitter aan te melden. Ik heb alles de afgelopen maanden gevolgd, kritiekgolf na kritiekgolf, van bouwwereldtoezichthouders tot de AFM, van kamerleden tot Brusselse wafels, het is een spaghettibak aan kritiek. Grotendeels ongetwijfeld terecht, maar het ontbreekt de beroepsgroep aan leiders die opstaan en voor hun vak gaan staan en trots zijn. We laten ons als kleine kleurterjes in een hoekje zetten en mopperen en hobbelen door. Hoofd naar beneden bij volgdende kritiekaanval. Er is geen visie, geen strategie, helemaal niets. Wat is dit voor een patatgeneratie? Hoe gaan we het beter doen, wat gaan we beter doen. Los van de vorm, splitsen of niet splitsen, sinds wijlen Bindenga de knuppel in het hoenderhok heeft gegooid is er zes meter beleidsnotitie geschreven, met als resultaat dat we nu alleen nog kunnen reageren, geen regie hebben, en elke reactie tot heden is gelijk "ja maar,,,". Grote kantoorpanden uit de grond stampen gaat ons accountants een stuk beter af, dan een sterk evenwichtig geluid te laten horen, de nieuwste lichting accountants motiveren, passie voor het vak overdragen, rechte rug en gas erop! Op het fd.nl heet het dossier "afrekenen met accountants". Heerlijke werktitel, de perceptie van de buitenwereld op uiteenlopende fora en fauna is inmiddels dermate negatief dat het schaamrood je bijna op je kaken moet staan. Bij mij niet. Tijd voor een fris en nieuw elan richting clienten, critici, beleidsbepalers en toezichthouders. Pieter de Kok, fantastisch vak!

Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.