Opinie 01 september 2009

Zwaluwen en zomers

Het betere nieuws in de financiële markten in de VS doet ons even - opgelucht en niet onverdiend - de constante stroom aan slecht nieuws van de afgelopen jaren vergeten. Het lijkt op wat hier Indian summer wordt genoemd, de prachtige zomerse nadagen als de dagen korten en de kalender herfst aantekent.

De aandelenbeurzen zitten weer in de lift, de recessie is geen depressie geworden en is bijna over - zo zeggen de connaisseurs. Er wordt weer gelust naar risico. En The New York Times komt met een voorzichtig optimistisch bericht dat de overheid goed geld heeft verdiend aan de door de strot geduwde bailout-gelden aan niet-behoeftige, gezonde Wallstreet-instellingen. 

Ik wil het partijtje niet verstoren. We hebben af en toe goed nieuws nodig, al was het alleen maar om ons beter door het minder goede (niet-)nieuws heen te slaan. Toch een paar wakkerhoudertjes van oud nieuws, geïnspireerd op het voorzichtigheidsprincipe van de accountant, en accountants ook zeker niet onberoerd latend: 

Jawel, we hebben een paar miljard verdiend aan instellingen die het ook op eigen stoom hadden kunnen rooien. Ook al zou het waarschijnlijk een paar miljard meer zijn geweest als die instellingen commerciële tarieven hadden moeten betalen, en nog veel meer miljarden meer als de overheid de rest van het financiële systeem niet aan de staatsruif had gehangen. 

Maar we vergeten maar al te snel dat de andere financiële instellingen, waaronder kanjers als Citibank, AIG, Fannie Mae, alleen nog maar ademhalen omdat de belastingbetaler de risicovolle appels uit hun mand heeft overgenomen. En daarmee het tegenpartijrisico heeft ingedekt. Waardoor alleen de 'gezonde' jongens hun 'hoopgevende' resultaten kunnen laten zien, en hun aanhoudende arrogantie in bonuscultuur (Goldman Sachs). Louter en alleen omdat de belasting betaler ze die hoop en mogelijkheid heeft gegeven en er voor betaalt, nu en in de toekomst. 

Dan praten we niet eens over wat al die andere bailouts (van verzekeringsmaatschappijen tot auto-industrie), het verhypothekeren van de (geflatteerde) Amerikaanse staatsbalans en de uitgaven aan sociale kosten (zie de werkgelegenheidscijfers) voor diezelfde gezonde jongens hebben gedaan. 

Deze zuurpruim - een rol waarin ik me qua nature niet gemakkelijk in voel - laat het even aan anderen over om de Nederlandse parallellen te trekken. Daarbij moet recht worden gedaan aan de effectieve controle van de staat over het financieel systeem en de verplichtingen en risico's daar onvermijdelijk aan verbonden. Een ook aan de domino-effecten en de kosten van bescherming daartegen, het stofzuigereffect in het tot normale proporties terugbrengen van de DNB-balans, normale renteverhoudingen, en herstel van de integriteit en volledigheid van fair value-verslaggeving. 

Vervolgens kunt u een paar stappen terug zetten en wat afstandelijker, met minder waan van de dag, beoordelen of we die fles champagne inderdaad verder op willen drinken. 

Mocht de lust u vergaan zijn, dan houd ik me aanbevolen het voor u af te maken. 

Eén zwaluw maakt misschien geen zomer, maar we mogen best iedere zwaluw feestelijk verwelkomen.