Opinie 16 september 2009

Proefexamen bankiers

Naast het aanpakken van bonussen en een bankierseed (of is het een bankierszweer?) vinden we in de interimbeschouwingen over de kredietcrisis ook het voorstel voor een bankiersexamen.

Tijd om eens te kijken hoe zo'n examen eruit kan zien. Hier een proefexamen. Aspirant-, fungerende en gepensioneerde bankiers mogen er via deze kolommen hun tanden in zetten. Iedere bezoeker mag vervolgens hun antwoorden waarderen op een schaal van 0 tot 10; met moverende redenen uiteraard. Aanvullende casusvragen zijn uiteraard ook welkom. 

1. De raad van bestuur van uw bank vraagt u een gedegen, vertrouwelijk stuk te schrijven over hoe de voorgestelde Nederlandse maatregelen tot bonusverschraling het best kunnen worden omzeild op basis van de voorgestelde plafondloze formule Sx2=B+S, waarbij de S staat voor salaris en de B voor bonus. Schrijf dat stuk, zonder bullshit s.v.p.

2. Bankier Heemskerk doet in zijn recente geblinddoekte ooggetuigenverslag van de kredietcrisis 'Een Gezonde Krimp' een onverhulde aanval op de toepassing van fair value accounting. Leg uit hoe men een bank duurzaam en prudent kan risico-managen op basis van een historische kosten achteruitkijkspiegel.

3. Dezelfde veteraan bankier in (on)ruste komt tot de verheffende en bovencollegiale conclusie dat  bankiers geen bijzondere blaam treft voor de kredietcrisis. En pas een krimp hoeven te geven als de rest, inclusief Jan-en-Alleman, het ook doet. Het gaat om collectieve schuld, zegt Heemskerk. Hoe kunnen bankiers het best op dezelfde comfortabele manier buiten schot blijven als de volgende crisis zich aanbiedt? Welke voorgestelde crisismaatregelen zijn de grootste bedreiging voor rustverstoring van hun goede inborst?

4. Waarom denkt de president van De Nederlandsche Bank (DNB) dat het zo slecht was dat de Amerikaanse autoriteiten Lehman Brothers hebben doen/laten omvallen? Leg uit waarom het faillissement van Lehman de diepere oorzaak van de kredietcrisis aangaf, en niet alleen de aanleiding was.

5. Verklaar waarom het gevaar van 'moral hazard' wel voor de kleinere cliënten van bankiers geldt, maar niet voor de grotere, of de zeer grote banken zelf, of hun overheden. Bepaal de maatschappelijke kosten/baten van een situatie waar geen enkele ‘systemic' belangrijke organisatie ooit om mag vallen.

6. Stel dat minister Wouter Bos het totaalpakket aan overheidsparticipaties, noodinvesteringen en garantieregelingen voor Nederlandse financiële instellingen - à raison van € 260 miljard - op de markt brengt, met een een beter-kwijt-dan-rijk meeneempremie van € 26 miljard. Mede gegeven het feit dat Bos tot nu toe per saldo een winst voor de staatskas in het vooruitzicht heeft gesteld op de huidige interventieregelingen, is de raad van bestuur van uw bank sterk geïnteresseerd in deze mogelijke windfall opportunity. Schrijf een adviesnota op basis van alle tot nu toe bekende openbare gegevens.

7. U kunt uw bankierseed afleggen op basis van (zelf te kiezen) a) uw moeder of schoonmoeder, b) uw God, hoe u hem ook voorstelt, c) 'Alice in Wonderland', d) de Constitutie van de Vereniging van Agnosten, e) jaarrekening DNB 2006, f) het volgende boek van Bert Heemskerk ('Krimp maar niet Bekrompen'), of g) bij de 'knop van de deur'. Welk referentiekader kiest u, en waarom? En waarom wordt eenzelfde eed niet verwacht van de grootste bankiers van het land, de minister van Financiën en de president van DNB?

8. De woordvoerder van DNB stelde recentelijk dat de huidige crisis helemaal niet derivaten-gedreven is. Leg uit waar het verstand van die man begint en eindigt, waar hij geweest is en waar zijn (in)stelling ons dientengevolge in de toekomst vermag te brengen.

Jules Muis