Opinie 24 juli 2009

Gouden kansen verzilveren

Voorzitter Helderman spreekt over een gouden kans voor het accountantsberoep. Ik kan hem daarin alleen maar bijvallen. Na de jaren van roepen door Jules Muis over systeemrisico's en de rol van accountants en toezichthouders, na uitspraken van mevrouw Stuiveling op een recente Accountantsdag over het onvermogen van accountants om de rol te spelen die de maatschappij verwacht borrelt het op het NIVRA-bureau al een tijdje rond het thema 'Kennis delen'. Ik hoorde Gert Smit er als eerste over, en was meteen enthousiast. Dit is invulling geven aan de eerste regel van de VGC: Het onderscheidend kenmerk van het accountantsberoep is de verantwoordelijkheid te handelen in het algemeen belang.

Hulde, hulde, hulde. Nog voor hij er mee naar buiten komt, wil ik vanaf deze plek nu al Jan Helderman feliciteren met dit prachtige initiatief. 

Natuurlijk zal het kinderziektes hebben, en er zullen azijnzeikerds zijn die het allemaal te weinig, te min, te beperkt, te duur, of wat ook vinden. Niks mee te maken: het is een initiatief dat getuigt van durf, van werkelijk de vraag stellen wat de maatschappij heeft aan de bevoorrechte en beschermde klasse der accountants. 

Hulde aan de mensen die dit in beweging hebben gezet (voor zover mij bekend in ieder geval de drijvende kracht van Gert Smit) en hulde aan de mensen die hiervoor de ruimte hebben gezocht en gevonden (voor zover ik het inschat in ieder geval Jan Helderman). 

Als dit een succes wordt, dan mag het beroep haar waardering aan bureau en bestuur van het NIVRA luid en duidelijk laten horen. Ik kan echt niet wachten op de dag dat Kees de Kort op BNR zijn commentaar begint met "Het is toch niet te geloven, al die analisten en beleggers die als kip zonder kop rond rennen?! Kijk dan eens naar de rapportage van het NIVRA van dit kwartaal! Daar wordt toch duidelijk hoe we er echt voor staan!?" 

Mag ik ondanks al mijn enthousiasme wel op één dingetje wijzen? 

Wil het NIVRA deze gouden kans verzilveren, dan moet het wel langzaamaan zover komen dat accountants hun visie durven geven zonder eerst te vragen naar normenkaders om je achter te verschuilen. U weet intussen wel dat u de Nordemann lezing 2003 gelezen moet hebben, maar ik verwijs er toch nog eens naar. Arthur Docters-van Leeuwen maakt daarin de vergelijking tussen de accountant en de arts: "Accountants zouden in mijn visie net als de arts veel meer de diagnose moeten zoeken: alle feiten wegen en vervolgens met een oordeel komen over wat naar uw beste weten de juiste representatie van de werkelijkheid is." 

De vergelijking gaat niet op, iedere accountant kan dat uitleggen. Maar je moet de vergelijking wel willen verstaan. Als ik het verslag lees van een discussiebijeenkomst over de adviezen van de commissie Maas, dan maak ik me weer flinke zorgen. Wat blijkt? De vertegenwoordigers van 'het maatschappelijk verkeer' vragen: accountant, geef uw mening! De accountants reageren met: zonder normenkader heb ik helemaal geen mening! 

Hoe duidelijk kan je je als beroep vergissen, als je zegt: "Bij ontbreken van een normenkader blijft het oordeel van de accountant subjectief en uitsluitend gestoeld op vakmanschap en ervaring." Ja! Dat! Wil! Het! Maatschappelijk! Verkeer! Nu! Juist! 

Het oordeel van de accountant, op basis van vakmanschap en ervaring! 

Nu ja, ik wacht november af, vol vertrouwen.