Opinie 15 juni 2009

Beeldvorming: korte analyse van een aangekondigde mislukking

Ik ging al eerder in op de neiging van accountants om beeldvorming te negeren, en te doen alsof gelijk hebben hetzelfde is als gelijk krijgen.

Dankzij twitter zag ik recent een discussie tussen Fouk Tsang en Jan Wietsma over uitspraken in een NRC artikel. Fouk Tsang beklaagt zich over de negatieve beeldvorming over het accountantsberoep die mede door Jan Wietsma zou zijn opgeroepen. De casus is, heel kort samengevat:

1. De Nederlandse overheid beloofde ons in 2006 een onwaarschijnlijk forse lastenverlichting dankzij XBRL

2. De accountants reageerden al snel sceptisch. Zalm en Donner deelden wel heel makkelijk miljoenen uit, die door accountants opgebracht moesten worden. In 2007 kon dan ook al worden gerapporteerd dat het allemaal niet erg wilde opschieten.

3. Van tijd tot tijd roepen enkelingen binnen het beroep dat XBRL toch echt eens aandacht moet krijgen, maar in feite gebeurt er, voorspelbaar en voorspeld, aan accountantskant niet zoveel. Met name op het gebied van XBRL assurance gebeurt al jaren niet veel meer dan vrijblijvende bijeenkomsten waar geen enkel concreet resultaat uit volgt.

4. In 2008 spreekt de internationale XBRL-gemeenschap maar weer eens uit wat we al jaren weten: XBRL assurance vraagt om nog maar een paar, niet zo heel moeilijk te formuleren, standaarden. Maar ze komen maar niet. Slechte argumenten waarom ze niet komen, zijn in de wandelgangen overigens meer dan goed voorradig. Dat onder andere de toezichthouder voor accountants zelf niet bepaald druk zet op het produceren van een standaard, zal zeker niet helpen. Dat de Nederlandse regelgever voor accountants ondanks de unieke Nederlandse situatie, liever wacht op internationale ontwikkelingen dan zelf eindelijk eens een nationale standaard te produceren, helpt ook niet.

5. In 2009 zegt Jan Wietsma, volgens citaat uit NRC : "Angst voor efficiency speelt zeker een rol." En even verderop stelt Rex Arendsen dat accountants "leven van de administratieve lasten van bedrijven".

En waarover maakt Fouk Tsang zich nu precies zorgen? Over het feit dat we in Nederland een unieke voorsprong hadden, met dank aan de ministers Donner en Zalm, waardoor er alle ruimte was om te komen met een Nederlandse "NV COS 704N Specifieke aandachtspunten bij XBRL-rapportage", en het feit dat we die voorsprong hebben weggegooid, waardoor we tot op de dag van vandaag een fantastische innovatiekans voor het beroep en voor het Nederlandse bedrijfsleven botweg negeren?

Nee, Fouk Tsang maakt zich kennelijk zorgen over het soort uitspraken dat Emile Ratelband doet: "Al die urenschrijvers zijn oplichters". 

In zijn blog erkent hij weliswaar "NIVRA, NOvAA en SRA hebben dit ook veel te veel laten liggen of zich vooral verdronken in alle internationale discussies die er over XBRL gevoerd worden". Maar trekt hij van leer tegen de jarenlange laksheid? Nee, Jan Wietsma c.s. zijn de gebeten hond, zij krijgen tamelijk expliciet schuld aan reputatieschade in de schoenen geschoven: "De reputatieschade is al weer aangebracht, de beeldvorming dat accountants alleen maar uit zijn op een nog hogere nota voor de klant, wordt weer versterkt. Daar baal ik verschrikkelijk van, want hoe gaan we dat nu weer uitleggen? We zullen moeten aangeven dat wij juist met heel veel initiatieven bezig zijn."

Daarom geheel gratis een tip voor Fouk Tsang, en allen die zich zorgen maken over reputatieschade. Je klanten kopen he-le-maal niets voor praatjes over initiatieven waar je mee bezig bent en die al jaren niets opleveren. Reputatieschade voorkom je, of los je op, door daden. Je handelen telt, niet je goede bedoelingen.

Wanneer komt die richtlijn met specifieke aandachtspunten voor XBRL-assurance er nu eindelijk? Wie durft te beweren dat het te moeilijk is, moet gewoon eens wat artikelen van Marc van Hilvoorde lezen. Als het NIVRA het wil, is er vóór het nieuwe controlejaar een richtlijn. Gebeurt dat niet, stop dan asjeblieft met zeuren over het soort beeldvorming dat door Emile Ratelband wordt verwoord, en geef niet de boodschapper de schuld.