Opinie 05 juni 2009

Accountant toont juist wel lef, alleen de balans is zoek

In zijn weblog op deze site reageert Arnout van Kempen op mijn artikel in het Financieele Dagblad van 4 juni over de rol van de accountant bij continuïteitsonzekerheid. Die reactie is te meer van belang omdat het gevoelen dat hij in zijn bijdrage weergeeft, bij veel mensen leeft. Bovendien komt deze discussie regelmatig terug, zeker in de huidige tijd van economische onzekerheid. En de gebruiker van accountantsverklaring heeft recht op duidelijkheid.

Aan accountants die weglopen voor hun verantwoordelijkheid heeft - zoals Arnout van Kempen terecht stelt - niemand iets. Dat was nadrukkelijk niet de bedoeling van mijn FD-artikel. En dat ik meen dat de accountant geen garantie geeft, zoals Arnout suggereert, kan hij moeilijk uit mijn artikel lezen.

De accountant geeft een hoge garantie bij het getrouwe beeld in de jaarrekening. Een continuïteitsgarantie is echter wezenlijk iets anders. De accountant heeft immers, net als het bestuur van de onderneming, geen glazen bol ter beschikking.

In mijn FD-artikel beoog ik een kritische reactie te geven op de wijze waarop de (financiële) pers omgaat met situaties van ernstige continuïteitsonzekerheid. De bal daarvoor wordt in de berichtgeving primair bij de accountant gelegd. En daar wringt de schoen. Koppen in kranten en op websites in de trant van 'Accountant twijfelt aan continuïteit' wijzen onevenwichtig in de richting van de accountantsverklaring.

Daarop wijzen lijkt me niet direct weglopen van verantwoordelijkheid, evenmin het niet tonen van lef, zoals Arnout suggereert. In de betreffende situaties toont de accountant blijkbaar juist wel lef, getuige de wijze waarop aan zijn accountantsverklaring wordt gerefereerd. Door de formulering in zijn accountantsverklaring ontstaat namelijk vaak de indruk dat de accountant juist kritischer oordeelt over het continuïteitsvraagstuk dan het bestuur van de onderneming. Ik verwijs voor een uitgebreidere toelichting op dit probleem naar mijn artikel in AccountancyNieuws van vrijdag 29 mei 2009.

In essentie komt het erop neer dat evenwicht moet bestaan tussen de toelichting op de continuïteitsonzekerheid door het bestuur in de jaarrekening, en de toelichtende paragraaf van de accountant. En dat evenwicht is naar mijn mening in onbalans geraakt.

En als Arnout van Kempen tussen de regels door zegt dat een accountant die bij ernstige continuïteitsonzekerheid met oogkleppen rondloopt en geen eigen verantwoordelijkheid neemt, geen knip voor zijn neus waard is, heeft hij volledig gelijk.

Men mag uit mijn artikel zeker niet afleiden dat ik een andere mening ben toegedaan. De accountant geeft een hoge mate van 'garantie' bij het getrouwe beeld van de jaarrekening. Situaties van ernstige onzekerheid omtrent de continuïteit vormen een cruciaal onderdeel van dat getrouwe beeld.

Deze situaties vragen juist in de huidige economische situatie een nog proactievere en kritischer houding van de accountant. En met de toelichtende paragraaf bij de accountantsverklaring toont de accountant aan dat hij de garantie geeft dat de toelichting in de jaarrekening op de continuïteitsonzekerheid juist is, en benadrukt hij het belang van die toelichting.

Daar mag de accountant op worden aangesproken, als die toelichting niet adequaat is. Of als de accountant daarmee in zijn accountantsverklaring niet op de juiste wijze omgaat.