Opinie 07 mei 2009

Accountant als creditrater zorgt voor jeuk

Soms heb je van die dagen dat je bij het lezen van een artikel acuut jeuk krijgt. Afgelopen vrijdag was zo'n dag naar aanleiding van het artikel ‘Accountant als creditrater' in de laatste 'de Accountant'.

De eerste aanval van jeuk ontstond bij het lezen van de opmerkingen van professor Majoor. Professor Majoor waarschuwt accountants dat ze moeten oppassen geen schijnzekerheid te verkopen: "Ik raad iedere accountant, die als rating-analist wil optreden, vooral aan om bescheiden te zijn over wat je kunt toevoegen op dit terrein. Zorg ervoor dat er niet een grote verwachtingskloof ontstaat tussen de opdrachtgever en jou." 

Allereerst heeft zij het over een 'rating-analist', terwijl de besproken opleiding van haar universiteit wordt gepresenteerd als een opleiding tot rating advisor. Is dat hetzelfde? Volgens mij niet. Blijkbaar is er binnen haar universiteit nog niet duidelijk wat de doelstelling van de opleiding is. En dat is toch eigenaardig. 

Daarnaast raadt zij rating-analisten aan om bescheiden te zijn over hun toegevoegde waarde. Dit leidt dan direct tot de vraag of er wel echte toegevoegde waarde is. Waarom zou je er anders bescheiden over moeten zijn? Professor Paape legt in een volgend artikel uit dat het uiteraard niet de bedoeling is dat de accountant het werk van de bank overneemt, maar dat de accountant zijn klant wel zo goed mogelijk kan voorbereiden op wat de bank uiteindelijk van hem wil weten. En dat kan leiden tot betere kredietvoorwaarden. Nou ja, dan wordt de toegevoegde waarde wel erg gering en is grote bescheidenheid inderdaad wel op zijn plaats. 

Tot slot waarschuwt professor Majoor voor een 'grote verwachtingskloof'. Dat anno 2009 nog steeds mensen geloven in deze kloof, is onvoorstelbaar en toch zie je dat kloofgeloof iedere keer weer opduiken. Het gebruik van de term 'verwachtingskloof' is voor mij niets anders dan een teken van ontzettende luiheid: luiheid om na te denken of überhaupt deze term door accountants kan worden gebezigd in hun werk ten behoeve van het maatschappelijk verkeer, maar ook luiheid om te voorkomen dat de accountant - in welke vorm dan ook - ooit aanleiding zal geven tot een zekere mate van een verwachtingskloof. Door het van te voren vermelden dat er een risico bestaat van een verwachtingskloof kun je - wanneer die er is - wel altijd zeggen dat je het goed gezien hebt. Maar volgens mij is het signaleren juist reden om acuut actie te ondernemen om te voorkomen dat hij ontstaat. En de beste actie is dus: stoppen met het 'rating-analistje-spelen'. 

De tweede aanval van jeuk kwam bij de opmerkingen van Paul Dinkgreve: "Wat is nu eigenlijk zekerheid? Zelfs een goedkeurende verklaring geeft uiteindelijk geen volledige garantie, dat is wel bewezen na de kredietcrisis. Zo werd aan Fortis in mei vorig jaar een goedkeurende verklaring verleend. (...) Dus zekerheid, wie kan dat al garanderen?" Wanneer je deze opmerkingen eens goed leest, stelt hij minstens drie zaken: 

1. Zekerheid kan een accountant niet geven, anders zou hij deze vraag niet stellen in dit kader.
2. Een goedkeurende verklaring geeft garantie, zij het een niet-volledige garantie.
3. Zekerheid en garantie zouden moeten zijn gekoppeld. Dus blijkbaar bestaat er zo iets als garantie op zekerheid.

Alleen, eerlijk gezegd, ik snap het allemaal niet. Maar ik troost mij met de gedachte dat deze zaken niet in mijn opleiding naar voren zijn gekomen. 

Tot slot werd ik verrast door een pijnlijk gebrek aan kennis over de kredietmarkt. Volgens de heer Pasmooij kan de opkomst van de accountant als rater tot een verandering van de machtsverhoudingen op de kredietmarkt leiden. Helaas, mijnheer Pasmooij, de kredietmarkt zal in het geheel niet onder de indruk raken van het optreden van de rating-analist-accountant: de financieringen die mede door de activiteiten van rating-analist-accountants worden beïnvloed, zullen marginaal blijven ten opzichte van de totale kredietverlening aan het bedrijfsleven. 

Afijn, van jeuk word je niet vrolijk, maar in ieder geval hebben de verschillende geïnterviewden bijgedragen aan een leesbaar artikel. En dat is natuurlijk altijd goed.