Opinie 11 april 2009

Nout Wellinks openbare paasbiecht

Ik heb met belangstelling de Ruijs de Beerenbrouck-Paaslezing gelezen die Nout Wellink deze week heeft gehouden. Aan te bevelen voor een ieder die zijn opleiding algemene economie en monetaire politiek nog eens op wil poetsen.

En voor de president van De Nederlandsche Bank (DNB) was de openbare paasbiecht voor Leidse studenten in het kader van een lezingenserie ter ere van een gerenommeerd ongereformeerde politicus uit de wat saaie negentiende eeuw, ook een uitstekende gelegenheid om nog eens duidelijkheid te betrachten over hoe het allemaal zo gekomen is. 

Maar als dat gaat zonder echt te proberen het bloggersbeleg van het Frederiksplein te doorbreken met een moedige daad, heeft het wel zo zijn beperkingen. 

Afgaande op mijn eigen biechtervaring - blijvend onderbroken toen ik op dertienjarige leeftijd rokken ontdekte en mijn hormonen begonnen op te spelen - geef ik ‘m als penitentie een slappe drie weesgegroetjes zonder oefening van berouw. En ook het advies om voorlopig niet meer te gaan biechten, vanwege het gevaar van cumulatieve overtreding van de tien geboden: artikel ‘gij zult niet half liegen'. 

Drie weesgegroetjes was destijds ook mijn eigen biechttaks, iedere keer voor hetzelfde rijtje van religieuze overtredingen die je van je oudere zusje had geleerd. Als daar een oefening van berouw bij kwam, kwam dat omdat je ofwel echt spijt betoonde ofwel dat pretendeerde. Van die stap, respectievelijk aanvullende zonde, kan de heer Wellink niet beschuldigd worden. 

Hij toont zich - met het Maas-rapport als actueel steuntje in de rug - bewust van hoe het in verleden eigenlijk wel had moeten gaan, en wel door te onderschrijven hoe het in de toekomst nu eigenlijk wel moet. We zijn ondertussen toch maar zo'n 200 miljard plus aan staatskas-verhypothekering verder. 

De bankpresident lijdt aan geheugenstoornis waar het er om gaat hoe de huidige crisis ons echt is overkomen. Dat is jammer voor diegenen die echt willen leren. 

Wellink zegt, begrijpelijk en expliciet, minder belangstelling te hebben voor de schuldvraag dan voor de diepere oorzaken van de kredietcrisis. Onze eigen leermeesters zouden daarop antwoorden: Je kunt die twee wel onderscheiden, maar niet scheiden. 

Hij slaagt er wonderwel in die schuldvraag toch eventjes met een hakje op te werpen via een citaat uit de rapportering van het IMF in 2006: "There is little evidence (...) to suggest  that the expected or likely market corrections in the period ahead would lead to crises of systemic proportions". 

Maar Wellink lijkt wat te gemakkelijk vergeten te hebben waar in die tijd Basel, Frankfurt en Amsterdam lagen. Waar hijzelf toch, en behoorlijk autonoom, een systemic risk verantwoordelijkheid heeft gehad. 

Wellink onderschrijft in zijn lezing de roep om versterkte professionalisering van zijn eigen DNB. Maar hij vergeet dat een van de kernoorzaken van de kredietcrisis niet professionalisering in de zin van materiedeskundigheid is - je kunt die deskundigheid gebruiken en misbruiken, weten we nu weer meer dan ooit - maar inhoudelijke professionalisering; en wel in de zin dat als je iets niet begrijpt je dat dan ook tijdig zegt. En niet alleen wanneer je door de omstandigheden gedwongen met de rug tegen de muur staat. 

Daar hebben alle poortwachters, de DNB zeker niet uitgesloten, afschuwelijk in gefaald. 

Dus was de lezing een paasbiecht? Een paasei? Of gewoon zure haring in een Leids opvoedingstehuis vol jonge jongens en meiden? 

Leest u zelf maar.