Cindarella's, Prima Donna's en beloningen (2)
Ik heb de laatste jaren het micro- en macro-controlerisico van perverse beloningsstructuren diverse malen ter tafel gebracht. Zonder veel response, if any. Ik kan me ook geen vakliteratuur herinneren - zelfs COSO niet, maar corrigeer me als ik dat fout heb - waar we de vraag kunnen terugvinden: 'Voeren de beloningsstructuren tot suboptimale of onaanvaardbare bedrijfs- en/of rapportering- en controle risico's'.
Het accountantsberoep heeft zich op dat punt, misschien op een heel enkele uitzondering na, in stilzwijgen gehuld en doet dat nog steeds. De bal wordt nu door het gepeupel voor het doel gelegd.
Er is niets fout met inkomensdifferentiatie. Er is wel iets wezenlijks fout met een doorgeslagen beloningssysteem dat geen enkel verband meer houdt met de geleverde prestatie. Een systeem dat, onder regie van overbetaalde beloningsadviseurs die vaak zelf onder hetzelfde perverse prikkelsysteem werken, de wet van de verminderde meeropbrengsten negeert - ja, die is ook van toepassing op beloningsstelsels.
Dit alles met als collateral damage de integriteit van resultatenbepaling, waar onder druk van hooggeplaatste wensen, de gewenste resultaten tot vader van de geldelijke gedachten worden verheven. We zien het aan de trendlijn van de resultaten van de afgelopen tien jaar van de instellingen die nu ons belastinggeld behoeven.
Neen, het huidige tumultueuze reveil om beloningssystemen weer met beide voeten aan de grond te krijgen, lijkt me best.
Voor mij mag voor de oplossing ook gerust een paar duizend jaar worden teruggegrepen naar Plato, die naar verluidt een ratio voor beloningsdifferentiatie van 1:5 voorstond.
En voor mij mag men tevens voor firmantenbeloningen - om even heel dicht bij huis te blijven - eerst best splitsen naar inkomsten uit eigen harde deskundige arbeid enerzijds, en aandeelhouders-/ondernemersrisico(premie) anderzijds. Zo'n voorstel neemt weer wat onnodige onrust weg bij onze voormannen, en om beste redenen.
Misschien dat we kunnen beginnen bij de cliënten hier aandacht aan te schenken. Zachtjes dus, dan breekt het lijntje niet.
En verder mag men voor mij ook best nog eens goed kijken naar de ratio van die beloningsverschillen tussen de diverse controleberoepsgroepen: overheid, intern, openbaar. Ik heb nooit goed begrepen waarom die nodig zijn.
En ten slotte mag voor mij de Amerikaanse beweging 'say on pay' - draaiend om aandeelhouderszeggenschap op het punt van het managementbeloningssysteem - best ook mondiale vleugels krijgen.
"Alle macht aan de Cindarella's" (zie mijn vorige bijdrage) mag wel even, maar niet al te lang. Een paar Prima Donna's terug in de mix kan nooit kwaad.
Nivellering is goed, lichtelijk geïrriteerde nivellering nog beter. Vrije marktwerking is goed, ook voor een gezonde controleomgeving, zolang we het tenminste niet te gek maken.
Dat is wel gebeurd. Dus laat de pendule maar even naar de andere kant uitslaan, maar hou ‘m wel in de gaten. Want ik hoop dus dat onze nieuwe beloningsdynamiek geen beeld gaat oproepen van Bussum onder een grijs wolkendek.
Jules Muis